Nauka dla wiedzy - recepta na lepsze jutro
Polski system edukacji potrzebuje szybkich zmian prowadzących do zmniejszenia bezrobocia i niezadowolenia społecznego. W tym celu należy przyjąć nowe kierunki działania. „Nauka dla wiedzy” - jest głównym punktem tej strategii.
Jeśli chcemy zadbać o nasz rozwój, powinniśmy zacząć od wprowadzania zmian w kształtowaniu naszego sposobu myślenia. Jednym z kluczowych sposobów na to jest przemyślana i kompleksowa praca u podstaw, będąca wynikiem rozsądnej i zrównoważonej edukacji, która pomoże nam przybliżyć się do modelu bardziej rozwiniętych społeczeństw bazujących na szeroko rozumianej wiedzy.
„Knowledge society”[1] to termin odnoszący się do takiego społeczeństwa, które swój rozwój zawdzięcza odpowiedniemu kształtowaniu ludzkiej świadomości, opierając się głównie na wyjściu z szablonowego, tradycyjnego pojmowania świata, co zwiększaj jego świadomość i społeczną odpowiedzialność.
W dobie globalizacji społeczno – ekonomicznej wiedza stała się kluczowym składnikiem rozwoju, zaś jej odpowiednie zastosowanie prowadzi do podniesienia naszego poziomu ucywilizowania się.
Społeczeństwo oparte na wiedzy to kolejny etap rozwoju społeczeństwa informacyjnego.[2] Eksperci i zwolennicy jego kreowania twierdzą, że ta forma społeczna jeszcze bardziej przybliża nas do ideału humanitarnego.
W dobie globalizacji społeczno – ekonomicznej wiedza stała się kluczowym składnikiem rozwoju, zaś jej odpowiednie zastosowanie prowadzi do podniesienia naszego poziomu ucywilizowania się.
Społeczeństwo oparte na wiedzy to kolejny etap rozwoju społeczeństwa informacyjnego.[2] Eksperci i zwolennicy jego kreowania twierdzą, że ta forma społeczna jeszcze bardziej przybliża nas do ideału humanitarnego.
Dlaczego „nauka dla wiedzy” jest tak ważna?
„Nauka dla wiedzy” odgrywa w Finlandii bardzo ważną rolę na każdym etapie edukacji młodych ludzi. Mając na celu budowanie społecznej odpowiedzialności, umiejętności krytycznego patrzenia na świat oraz przygotowania do życia i pracy w zglobalizowanym świecie, tego rodzaju strategia wydaje się być najlepszym rozwiązaniem dla przyszłych pokoleń.
Fińscy pedagodzy dysponują dużą autonomią w sposobie prowadzenia zajęć[3], przekazywania uczniom należytej wiedzy niekoniecznie tylko praktycznej, jak również w wychowywaniu przez budowanie ich systemu moralnego. To kształtuje fińską rzeczywistość, w której ograniczana jest nierówności społeczne, a ludzie kierują się podobnymi celami, do których łatwiej jest dojść wspólną pracą aniżeli w pojedynkę.[4]
Fińscy pedagodzy dysponują dużą autonomią w sposobie prowadzenia zajęć[3], przekazywania uczniom należytej wiedzy niekoniecznie tylko praktycznej, jak również w wychowywaniu przez budowanie ich systemu moralnego. To kształtuje fińską rzeczywistość, w której ograniczana jest nierówności społeczne, a ludzie kierują się podobnymi celami, do których łatwiej jest dojść wspólną pracą aniżeli w pojedynkę.[4]
Profesor Linda Darling-Hammond przypomina, że nauczyciele w Finlandii[5] wypracowują indywidualne podejście wobec uczniów - w końcu każdy człowiek ma inną osobowość, szybkość i sposób przyswajania wiedzy, czy zrozumienia danego zagadnienia. Dzięki temu w Finlandii panuje duża różnorodność ekonomiczna i społeczna, kultura zaufania oraz szacunku wobec innych ludzi.
Pasi Sahlberg[6] oraz inni fińscy eksperci edukacyjni zwracają również szczególną uwagę na unikanie sytuacji, w której giną więzi społeczne. Często jest to skutek zbyt konsumpcyjnego podejścia dożycia wynikającego z indywidualistycznego, konkurencyjnego a w rezultacie egoistycznego nastawienia.
Dlatego fińscy nauczyciele mają za zadanie kształtować młode umysły w taki sposób, aby poza wskazywaniem najlepszej drogi prowadzącej do samodoskonalenia, uwzględniając ciągłą potrzebę rozwoju ekonomicznego, ukazywać również zalety wspólnego i zgodnego życia w społeczności.[7]
Mając na względzie globalne przemiany społeczne w kierunku konsumpcyjnym, rząd fiński stara się zniwelować zbyt duży indywidualizm, który może prowadzić jedynie do zachowań konkurencyjnych oraz aspołecznych, wynikiem czego może być alienacja i zanik więzi międzyludzkich. Dlatego poza wyjaśnianiem zjawisk w skali globalnej, nauki tolerancji wobec „odmienności” oraz umiejętności radzenia sobie w sytuacjach nagłych (np. zmiana trendów społecznych i związana z tym potrzeba zawodowego przekwalifikowania się), fiński system edukacji dostrzega potrzebę kultywowania narodowych oraz lokalnych obyczajów, co pozwala zachować własną tożsamość. Takie podejście w znacznym stopniu pomaga ludziom w określeniu siebie samych i funkcjonowaniu wśród innych ludzi wyznających podobne wartości.
Może warto zatem wprowadzić tego typu nauczanie w Polsce?
Może warto zatem wprowadzić tego typu nauczanie w Polsce?
Propozycje zmian w polskim systemie kształcenia w dążeniu do stworzenia Społeczeństwa opartego na wiedzy.
Skoro „Nauka dla wiedzy” zwiększa potrzebę i doskonalenia się i prowadzi do tego, buduje chęć współpracy z innymi ludźmi, zwiększa kreatywność (w tym ekonomiczną), uczula na życie w równowadze z przyrodą oraz pomaga w odnalezieniu swojego miejsca w „globalnej wiosce”, dlaczego nie przenieść tego modelu do systemu polskiej edukacji z korzyścią dla uczniów, nauczycieli, ale również dla gospodarki?
Polski kapitał społeczny należy do najniższych w Unii Europejskiej[8], w związku z czym powinniśmy się głęboko zastanowić, czy tego rodzaju rozwiązania nie byłyby również lepsze dla nas.
Zgodnie ze stwierdzeniem dr Daniela Gacha[9]:„O postawie kooperacyjnej możemy mówić, gdy człowiek podejmuje działalność prospołeczną, manifestuje swoją skłonność i uczucia prospołeczne, głosi prospołeczne poglądy oraz powstrzymuje się przed czynnościami, które mogłyby bezkarnie dla niego, przynieść szkodę fizyczną, materialną komuś innemu, czyli gdy kontaktując się z innymi, liczy się z ich potrzebami i interesami”.
Analityk i specjalista edukacyjny, Pasi Sahlberg przekonuje[10], że każdy rząd powinien pamiętać o potrzebie ciągłego dostosowywania systemu edukacyjnego do rzeczywistości panującej w danym kraju. Nie wystarczy wprowadzenie międzynarodowego systemu edukacyjnego w każdym państwie, ponieważ ich społeczeństwa tych państw różnią się od siebie.
Polski kapitał społeczny należy do najniższych w Unii Europejskiej[8], w związku z czym powinniśmy się głęboko zastanowić, czy tego rodzaju rozwiązania nie byłyby również lepsze dla nas.
Zgodnie ze stwierdzeniem dr Daniela Gacha[9]:„O postawie kooperacyjnej możemy mówić, gdy człowiek podejmuje działalność prospołeczną, manifestuje swoją skłonność i uczucia prospołeczne, głosi prospołeczne poglądy oraz powstrzymuje się przed czynnościami, które mogłyby bezkarnie dla niego, przynieść szkodę fizyczną, materialną komuś innemu, czyli gdy kontaktując się z innymi, liczy się z ich potrzebami i interesami”.
Analityk i specjalista edukacyjny, Pasi Sahlberg przekonuje[10], że każdy rząd powinien pamiętać o potrzebie ciągłego dostosowywania systemu edukacyjnego do rzeczywistości panującej w danym kraju. Nie wystarczy wprowadzenie międzynarodowego systemu edukacyjnego w każdym państwie, ponieważ ich społeczeństwa tych państw różnią się od siebie.
Pozostając na różnych etapach rozwoju i możliwości ekonomicznych, nie powinny korzystać z ujednoliconego systemu nauczania, gdyż w rezultacie prowadzi to do powstania nieprzewidzianych, często negatywnych społecznie sytuacji, np. w Polsce mamy tzw. „dziki kapitalizm”[11] który deprecjonuje wartość jednostki ludzkiej.
Według raportu UE i UNDP, „Polska na tle pozostałych krajów Europy Środkowej jest najmniej zaangażowana w sprawy społecznej odpowiedzialności biznesu”.[12]
Poniżej podaję kilka propozycji zmieniających strategię edukacyjną w Polsce:
Według raportu UE i UNDP, „Polska na tle pozostałych krajów Europy Środkowej jest najmniej zaangażowana w sprawy społecznej odpowiedzialności biznesu”.[12]
Poniżej podaję kilka propozycji zmieniających strategię edukacyjną w Polsce:
- I. Kadra – bazując na dobrych praktykach fińskich[13]
- Stwórzmy pedagogom dogodne warunki do pracy (zwiększenie autonomii nauczycielskiej) i ciągłego rozwijania swoich nauczycielskich kompetencji (ciągłe szkolenia, również pod kątem analiz trendów ekonomicznych, potrzeb ludzkich, rynku pracy).
- Przywróćmy nauczycielom pełne prawa pedagogiczne, pozwólmy im wykonywać swoją pracę (o ile wynika ona z powołania), najlepiej jak potrafią, obierając własne sposoby przekazywania wiedzy z uwzględnieniem ogólnych wytycznych rządu.
- Warto jest przeznaczyć większy budżet na doskonalenie i dobór nauczycieli.
II. Wspólne cele = zwiększenie kreatywności[14]
- Wzmacniajmy odpowiedzialność i świadomość społeczną, uczmy młodzież osiągania celów poprzez współpracę. Anglosaska strategia konkurowania gospodarczego rozluźnia więzi ludzkie zamiast je wzmacniać, co w rezultacie zwiększa społeczne niezadowolenie zniechęcając tym samym do kreatywności.
- Uczmy młodzież krytycznej oceny otoczenia, a nie nauki definicji i rozwiązywania testów zamiast egzaminów opisowych – to pozwoli im na rozwój intelektualny, odkrywanie swoich możliwości, co zaprocentuje rozwojem osobowościowym oraz większą konkurencyjnością na zewnątrz kraju
III. Powiedzmy STOP szablonowemu przekazywaniu wiedzy
- Historia to nie tylko daty i nazwiska. Język polski nie powinien z kolei służyć do bezrozumnego pędzenia z realizacją materiału do omówienia go przed maturą. Matematyka, fizyka, chemia to nie tylko wzory ułatwiające rozwiązanie zadań.
- Zdobywana z poszczególnych przedmiotów wiedza powinna pomóc młodzieży w zrozumieniu otaczającej ją rzeczywistości, a przede wszystkim wyjaśnić szereg zjawisk społecznych, politycznych i naturalistycznych, które tłumaczą źródła wszelakich przemian kształtujących ludzkość.
IV. Świadomy wybór ścieżki kształcenia się
- Twórzmy szkolne profesjonalne ośrodki doradztwa edukacyjnego, aby dzięki zrozumieniu zachodzących globalnie i lokalnie przemian społeczno – gospodarczych, młodzi ludzie spełniali oczekiwania rynku pracy.
V. Wąska specjalizacja nie zawsze się sprawdza
- XXI wiek to czas bardzo szybkich przemian. Dlatego ludzie powinni być przygotowani na ewentualność przekwalifikowania się, gdyż nie dla wszystkich wystarczy miejsc pracy w danej branży, to zadanie należy właśnie do wysoko wyspecjalizowanej kadry nauczycielskiej oraz doradców zawodowo – edukacyjnych.
VI. Decentralizacja edukacyjna
- Warto jest opracować plan decentralizacyjny edukacji polskiej. Niech władze lokalne wraz z dyrekcjami współpracują ze sobą tworząc strategie edukacyjne, przy dostosowaniu się do ogólnych wytycznych edukacyjnego Curriculum stworzonego przez rząd i Ministerstwo Edukacji
To jedynie kilka ogólnych propozycji przemian systemu kształcenia, dzięki którym, na przykładzie Finlandii i innych państw bardziej rozwiniętych, Polska zaczęłaby budować bardziej dojrzałe i odpowiedzialne społeczeństwo.
Konieczność wprowadzenia „nauki dla wiedzy” w Polsce
Społeczeństwo polskie to przykład na to, że kompleksowa praca u podstaw jest niepodważalnie konieczna. Niezadowolenie ludzi wynika nie tylko z bezrobocia, ale również z poczucia bezradności wobec nasilających się zjawisk znieczulicy, alienacji i nierówności społecznej.[15]
Wciąż powiększające się różnice zamożności ludzi[16], wysokie koszty życia, brak rozróżnienia między realną płacą[17] a po prostu średnią krajową[18], szkodliwe społecznie i ekonomicznie działania w biznesie i administracji (relatywnie niskie pensje; bezpodstawne logicznie wysokie premie i odprawy dla kadry kierowniczej; nieprawdziwe zeznania finansowe i jakościowe niezależnych audytorów zewnętrznych, etc.), które są zgodne z prawem polskim a przyczyniają się do upadków sektora komercyjnego, etc. to zjawiska wpływające niszcząco kondycję naszej gospodarki i społeczeństwa.
Wciąż powiększające się różnice zamożności ludzi[16], wysokie koszty życia, brak rozróżnienia między realną płacą[17] a po prostu średnią krajową[18], szkodliwe społecznie i ekonomicznie działania w biznesie i administracji (relatywnie niskie pensje; bezpodstawne logicznie wysokie premie i odprawy dla kadry kierowniczej; nieprawdziwe zeznania finansowe i jakościowe niezależnych audytorów zewnętrznych, etc.), które są zgodne z prawem polskim a przyczyniają się do upadków sektora komercyjnego, etc. to zjawiska wpływające niszcząco kondycję naszej gospodarki i społeczeństwa.
W związku z powyższym wprowadzenie zmian w naszej edukacji jest konieczne, aby Polacy stali się narodem nowoczesnym, kreatywnym, budującym i wzmacniającym jednocześnie więzi społeczne.
Cytując słowa profesora Jana Kocha: „Społeczeństwo polskie musi być innowacyjne, a gospodarka powinna opierać się na wiedzy.”[19]
***
[3] („A short history of educational reform in Finland”Pasi Sahlberg and “Some perspectives on global education in Finnish basic education”
[4] „The fourth way of Finland” - http://pasisahlberg.com/wp-content/uploads/2013/01/The-Fourth-Way-of-Filand-JEC-2011.pdf
[5] "What we can learn from Finland’s successful school reform“ (http://www.nea.org/home/40991.html)
[7] „Rethinking accountability” - http://pasisahlberg.com/wp-content/uploads/2013/01/Rethinking-accountability-JEC-2010.pdf
[8] „Kapitał społeczny” - http://zds.kprm.gov.pl/sites/default/files/pliki/08_kapital_spoleczny.pdf
[10] „Teaching and Globalization”- http://pasisahlberg.com/wp-content/uploads/2013/01/Teaching-and-globalization.pdf
[12] http://www.csrwire.com/press_releases/18773-Reporting-on-Corporate-Social-Responsibility-CSR-by-the-Largest-Listed-Companies-in-Eleven-Central-and-Eastern-European-CEE-Countries-Improves-Third-Time-Comparison-with-Peers-in-BRIC-and-Ukraine
[14] “OECD „Finland: A Non-Competitive Educationfor a Competitive Economy” - http://pasisahlberg.com/wp-content/uploads/2013/01/OECD-Finland-Lessons-for-Japan-2012.pdf
| O autorze: | ||
 |
Piotr Bińczak |
|
Tekst ukazał się pierwotnie 15.04.2013 r. na stronie Instytutu Obywatelskiego
Aktualna ocena
Oceń
Podziel się
0
KOMENTARZE
Aktualnie brak komentarzy. Bądź pierwszy, wyraź swoją opinię
DODAJ KOMENTARZ
REKLAMA
SPOŁECZNOŚĆ
KATEGORIE
NAJNOWSZE ARTYKUŁY
Warszawska Liga Debatancka dla Szkół Podstawowych - trwa przyjmowanie zgłoszeń do kolejnej edycji
Redakcja portalu 29 Czerwiec 2022
Trwa II. edycja konkursu "Pasjonująca lekcja religii"
Redakcja portalu 29 Czerwiec 2022
Redakcja portalu 23 Sierpień 2021
Redakcja portalu 12 Sierpień 2021
RPO krytycznie o rządowym projekcie odpowiedzialności karnej dyrektorów szkół i placówek dla dzieci
Redakcja portalu 12 Sierpień 2021
OSTATNIE KOMENTARZE
Wychowanie w szkole, czyli naprawdę dobra zmiana
~ Staszek(Gość) z: http://www.parental.pl/ 03 Listopad 2016, 13:21
Ku reformie szkół średnich - część I
~ Blanka(Gość) z: http://www.kwadransakademicki.pl/ 03 Listopad 2016, 13:18
"Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie"
~ Gość 03 Listopad 2016, 13:15
"Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie"
~ Gość 03 Listopad 2016, 13:14
