www.edukacjaidialog.pl Mój profil Blogi Taniec atrakcyjną metodą pracy edukacyjnej

Taniec atrakcyjną metodą pracy edukacyjnej

Słowo dzieli. Taniec jest złączeniem. Złączeniem człowieka z jego losem. Złączeniem jednostki z kosmiczną rzeczywistością. (...) Taniec rodzi się z potrzeby powiedzenia niewypowiedzianego, poznania nieznanego, bycia w kontakcie z innymi.

Maurice Bejart

Dołączam się do dyskusji na temat roli działań artystycznych w edukacji. Ograniczenie takich aktywności jak muzyka i plastyka powodują niepowetowane straty dla całych roczników - absolwentów szkół. Przedmioty artystyczne dla każdego ucznia pełnią funkcję formacyjną, często tak ważną jak matematyka czy język ojczysty. Chciałbym w tym materiale zwrócić szczególną uwagę na taniec, jako syntezę muzyki, ruchu i działań grupowych. Materiał ten także wynika z mojego dorobku edukatorskiego, od 25 lat w szkoleniach dla nauczycieli stosuję z ogromnym powodzeniem taniec integracyjny jako narzędzie np. budowania wspólnoty.

Człowiek od zarania dziejów w tańcu wyrażał swoje uczucia i doświadczenia, taniec towarzyszył ważnym wydarzeniom życia. Ludzkie ciało poprzez taniec przeobraża się w czuły – naturalny "instrument" wyrazu artystycznego, dla wypowiedzi tego co trudne do przekazania słowem.

Taniec był i jest także dla wielu formą życia duchowego – modlitwą skierowaną ku Bogu, czy ku bogom, w różnych religiach. Wszechstronność tańca jest często trudna do zdefiniowana, choć najprościej można by określić, że jest to zjawisko przestrzenno-ruchowe, zespolone z muzyką, gdzie tancerz ze swoją żywiołowością, emocjonalnością, ale i kunsztem, czasem improwizacją "opowiada" historię życia. Tak rozpoczęła się historia dramatu scenicznego w życiu teatru. Taniec ze swą dramaturgię uczy przeżywać emocje, uczy budować więzi grupowe i pomaga realizować kontakty, te najbliższe. Przyczynia się do tworzenia wspólnoty.

Taniec to zabawa, czynny wypoczynek. Spełniał i spełnia rolę środka usprawniającego ludzką motorykę, wpływając na rozwój sprawności fizycznej, staje się sposobem kształtowania precyzji ruchowej, gracji – pięknego ruchu. W tańcu relaksujemy się, odpoczywamy – regenerujemy siły i tworzymy wokół siebie pozytywną energię.

Taniec w naszej polskiej, często bolesnej historii był ważnym ogniwem kształtowania tożsamości i tradycji. Dla Polaków nie mających Ojczyzny czymże był Polonez czy Mazur? Spójrzmy na strony "Pana Tadeusza"... Czy możemy sobie wyobrazić nasze narodowe tradycje bez tańca, nie tylko słuchanego w chopinowskich nutach, ale tańczonego żywiołowo i "z przytupem". Świętowanie, obrzędowość, kultywowanie obyczajów i uroczysta ceremonia to także wymiary naszych tańców, które w niezwykły sposób stawały się i stają oderwaniem od zwyczajnych codziennych zajęć.

Taniec ze współczesnej perspektywy psychologicznej – staje się ważną możliwością realizacji podstawowych potrzeb człowieka: ruchu, więzi, bliskości, bezpieczeństwa, tworzenia itp. I w rezultacie można powiedzieć, że bogactwo tańca daje ogromne, niewykorzystane w pełni nadal, możliwości realizacji celów pedagogicznych: edukacyjnych i wychowawczych. Wszak w ruchu uczymy się szybciej a co dopiero w tańcu...

Ogromne korzyści, jakie płyną z uczestnictwa w tańcu integracyjnym, można by streścić następująco:

taniec pozwala kształcić świadomość własnego ciała,
wzmaga koordynację wzrokowo-ruchową,
usprawnia całe ciało, wpływa harmonijnie na jego rozwój,
ma znaczący wpływ na lateralizację,
wzmaga poczucie rytmu i uwrażliwia na muzykę, wpływa na ogólne umuzykalnienie,
poprzez taniec uświadamiamy sobie istnienie przestrzeni, w której jesteśmy obecni;
poruszając się, kształcimy swoją orientację ruchową,
taniec uczy dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi, nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu. Tańce, w których występują częste, spontaniczne zmiany partnerów, pozwalają "odkrywać" ciągle nowe osoby w bliskim kontakcie,
dzielenie przestrzeni i "tajemnica spotkania" stają się źródłem współprzeżywania – "współbrzmienia",
budzenie zaufania i współpracy daje możliwość odczucia, czym jest wspólnota. To zaś może stać się źródłem przeżywania zadowolenia. Taniec przyczynia się do budowania wspólnoty grupowej.

Dawid Goleman, autor książki “Inteligencja emocjonalna"[1] podał taką definicję:

Taniec to harmonia ruchów i transmisja emocji.

Prowadząc działania z zastosowaniem tańców integracyjnych, warto pamiętać:

uczestniczenie w zajęciach jest dobrowolne; nie zmuszaj, przyjaźnie zachęcaj,
staraj się o bliski, indywidualny kontakt z każdym uczestnikiem,
zajęcia powinny być przyjemne,
jako prowadzący w miarę możliwości bierz udział we wszystkich działaniach,
zauważaj i stymuluj aktywność, daj szansę na samodzielność, spontaniczność i twórczość,
miej poczucie humoru,
nie krytykuj, nie oceniaj,
chwal nie za efekty, ale za starania i wysiłek,
unikaj sytuacji, w których pojawia się rywalizacja czy choćby porównanie,
stopniuj trudności zarówno w tańcu, jak i wielości kontaktów z innymi (zmiana partnerów),
przeplataj tańce dynamiczne relaksacyjnymi,
miej zawsze na uwadze samopoczucie uczestników, proś o informacje zwrotne,
ucz zarówno wiary w posiadaną przez uczestnika siłę, jak i delikatność – wrażliwość,
pamiętaj o poczuciu bezpieczeństwa i wsparciu,
na zakończenie działań proponuj zabawy wyciszające.

Niebagatelną funkcją tańca jest także to, że wzmaga on poczucie tożsamości kulturowej, pozwala poznać motywy taneczne – perełki polskiej kultury ludowej, a także polubić elementy tańców innych narodów. Tańce integracyjne, oparte na motywach kultury ludowej, tańczyć może każdy, pozwalają lepiej rozumieć znaczenie tego, czym jest tożsamość i różnorodność kulturowa. Taniec jest nie tylko uniwersalnym językiem komunikacji między ludźmi, ale także nośnikiem wartości piękna. Jest różnorodną formą rozrywki: ciekawej, niebanalnej i rozwijającej. W dobie wszechobecnej hałaśliwej dyskoteki tańce integracyjne zapewne pomagają "łagodzić obyczaje". Warto korzystać z propozycji tańców integracyjnych, traktując je jako skuteczny środek wspomagania procesów edukacji, wychowania, terapii, animacji kulturalnej i rozrywki. Czerpmy, zatem jak najwięcej ciepła, płynącego ze wspólnego tańczenia w grupie oraz zauważajmy korzyści edukacyjne i rozwojowe. To co czynimy tradycyjnymi metodami, tańcem można uzyskać sprawniej i przyjemniej.

p.s. Moje źródło zasobów tanecznych pochodzi ze Stowarzyszenia KLANZA

[1] Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Media Rodzina, Poznań 1997

* * *

O autorze:
		Zdzisław Hofman społecznik, pedagog, trener, wolontariusz. Całe życie zawodowe związany z edukacją, poprzez pracę w szkole, a także w Stowarzyszeniu KLANZA, jako jego współtwórca i wieloletni prezes. Licencjonowany trener Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Tutor w programie Liderzy PAFW i współpracownik Stowarzyszenia Szkoła Liderów. Współautor książek o tematyce pedagogicznej: "Metoda KLANZY w teorii i praktyce" oraz "Chopinowskie inspiracje muzyczne". Obecnie prezes Fundacji Rozwoju Wolontariatu, w ramach której funkcjonuje Program PROJEKTOR – wolontariat studencki. Sukcesem FRW jest m.in.: projekt "Nowoczesny Patriotyzm", w ramach którego Ministrowie z Kancelarii Prezydenta RP – jako Honorowi Wolontariusze – promowali wśród dzieci i młodzieży aktywną postawę obywatelską. e-mail: z.hofman@projektor.org.pl
Tekst pierwotnie ukazał się na blogu autora pod adresem: http://zdzislawhofman.blox.pl/