Brawo, pani Wyllie! Czyli o wyższości zdrowego ruchu nad drożdżówkowym postem

Tomasz Małkowski, 18 Listopad 15

W gimnazjum mojej córki nie ma już sklepiku szkolnego. Powiem szczerze: wcale mi go nie żal. Jego asortyment śmiało można było pooklejać etykietkami: Spożycie grozi otyłością, cukrzycą i innymi chorobami. Tylko co daliśmy gimnazjalistom w zamian?
 

Piekarnię po drugiej stronie ulicy. Jej właściciel zapewne zaciera ręce (tak sobie wyobrażam człowieka w finansowej euforii). Do jego piekarni dzieciaki biegają teraz po pączki, drożdżówki, ciastka z kremem i bez. Sejm wraz z Ministerstwem Zdrowia nie mogły mu zrobić lepszego prezentu.

Sklepik w gimnazjum zniknął, ale została stołówka. Co z tego, skoro dzieciaki narzekają na obiady? Może i zdrowe, za to niesmaczne. Ziemniaki mdłe, kompoty kwaśne. Dobrze, że po drugiej stronie ulicy jest piekarnia.

Pomyślałem: dzieciaki przesadzają. Poza tym pewnie potrzebują trochę czasu na wyrobienie nowych nawyków smakowych. Jednak z ciekawości zajrzałem do „sklepikowego” rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia.[1]

Nie jestem dietetykiem, lecz zdarza mi się coś niecoś ugotować. Spojrzałem na rozporządzenie okiem kucharza amatora i… niektórych nakazów czy zakazów ni w ząb nie rozumiem. Na przykład – dlaczego w szkolnej kuchni wolno użyć tylko „0,12 grama sodu lub równoważnej ilości soli na 100 gramów” ziemniaków? W praktyce: jeśli gotuję kilo kartofli, wolno mi wsypać do garnka 1,2 grama soli, tak? Przepraszam: takie ziemniaki nadają się dla świń. One nie będą wybrzydzać. Ludzie będą. Zresztą, lepiej sobie w ogóle darować solenie niż odważać dziesiąte części grama.
 

Wylaliśmy dziecko z kąpielą. Zgoda, dzieciaki tyją na potęgę, sam o tym pisałem. Sól w nadmiarze jest szkodliwa. Cukier bardziej tuczy niż krzepi. Ale…

Zamiast przygotować program łączący rozsądną dietę z atrakcyjnymi formami ruchu wysłaliśmy młodym ludziom wiadomość: będziecie jeść zdrowo i niesmacznie, bo my, dorośli, tak zdecydowaliśmy. Nic innego nie musicie robić, więc nie marudźcie. Zresztą, jeśli ktoś przyniesie sobie z domu pięć drożdżówek i trzy napoje gazowane, to szkole nic do tego.
 

Znowu ktoś chciał dobrze, a wyszło jak zwykle. Mam wrażenie, że ojcowie i matki prawodawcy nie przemyśleli swoich działań. Czy nowi ojcowie i matki przemyślą? Zobaczymy.

Na razie opowiem Państwu o pewnym przemyślanym pomyśle. Urzeczywistniono go w szkole podstawowej St Ninians w szkockim mieście Stirling.[2]

Inicjatywa wyszła nie od światłego prawodawcy, który jednym podpisem uszczęśliwiłby cały kraj, lecz od dyrektorki szkoły, pani Elaine Wyllie. Wymyśliła ona „Codzienną milę” (Daily Mile). Mila angielska to 1,6 km; trzy i pół roku temu dzieciaki z St Ninians zaczęły ją pokonywać biegiem albo szybkim marszem, codziennie, o różnych porach dnia. Najpierw biegały po ulicach wokół szkoły, potem po specjalnie wytyczonej ścieżce na jej terenie. Efekty?
 

1. W szkole znikł problem nadwagi. Nie ma jej żaden z uczniów.
    
2. Ruch sprawia dzieciom przyjemność. One „naprawdę to lubią – mówi pani Wyllie. – Inaczej nie dałoby się tego utrzymać”.
    
3. Pani Wyllie otrzymuje codziennie przynajmniej dwa e-maile od dyrektorów szkół lub lokalnych władz z pytaniem: Jak wy to robicie? „Codzienną milę” wprowadzono już w niektórych szkołach Londynu, Walii i Szkocji. W samym Stirling – w trzydziestu placówkach.
    
4. Uniwersytet w Stirling zamierza przeprowadzić badania porównawcze, które wykażą (lub nie) korzyści zdrowotne, poznawcze i emocjonalne „Codziennej mili”. Autor badań uzasadnia je tak: „Dzieci [z St Ninians] wydają się szczęśliwsze, a ich nauczyciele mówią, że szybciej zabierają się do pracy na lekcjach”.

Nikt mi nie powie, że 15 minut biegu czy marszu dziennie zwalczyło otyłość u dzieciaków. Wysunę własną hipotezę: przekonały się one, że aktywność fizyczna – w grupie, bez programu nauczania i stopni – jest fantastyczną formą spędzania wolnego czasu. Zaczęły go więc aktywnie spędzać. Brawo, pani Wyllie!

[1] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r.
[2] Miles ahead: school that fired starting gun on running revolution

* * *
 

O autorze:
fot. Jakub Swerpel		Tomasz Małkowski Absolwent pedagogiki specjalnej na UG, od 1996 roku związany z Gdańskim Wydawnictem Oświatowym. Autor bądź współautor podręczników do historii dla szkół podstawowych i gimnazjów. Ma na koncie kilka powieści dla dzieci i dorosłych (te pisał już sam). Ojciec dwójki młodych ludzi. Chciałby – i to bardzo! – żeby polscy uczniowie lubili szkołę, odkrywali w niej świat, rozwijali talenty, stawiali pytania i znajdowali odpowiedzi. Ma wrażenie, że nie zawsze tak jest; zachodzi w głowę, co można by zmienić. Ze swej strony stara się pisać ciekawe podręczniki, takie "do polubienia" przez uczniów i nauczycieli. W wolnym czasie włóczy się po lesie, często z psem. Biega, bo lubi. Zimą morsuje z Sopockim Klubem Morsów (zbiórka w każdą niedzielę o 12.00 w budynku Zatoki Sztuki, wejście od strony plaży). Sporo czyta. Również pisze, w końcu to jego zawód. Jest wtedy sam jak palec (nawet radio mu przeszkadza). Dlatego w przerwach od pracy chętnie ucina sobie pogawędki z ludźmi. Ostatnio postanowił pisać bloga. Zobaczymy, jak mu to wyjdzie.
Tekst ukazał się pierwotnie na blogu Gdańskiego Wydawnictwa Oświatowego:  http://blog.gwo.pl/brawo-pani-wyllie/