www.edukacjaidialog.pl Publikacje Współpraca przedszkola z rodziną - cz. III | Formy współpracy -...

Współpraca przedszkola z rodziną - cz. III | Formy współpracy - tradycyjne spojrzenie

Magdalena Jan-Ander, 09 Marzec 14 Dodaj komentarz Wyślij Drukuj

„Dziecko i dorosły - to dwie różne części ludzkości, które nawzajem wpływają na siebie i przy obopólnej pomocy powinny współistnieć w harmonii”.

Maria Montessori^[1]

Dziecko, przychodząc na świat przynależy do pewnej grupy ludzi - do rodziny. Z niej to czerpie siłę, mądrość i wzory zachowań. Dom jest pierwszym centrum nauczania^[2].

Rodzina stanowi dla dziecka ważne, a w kolejności pierwsze środowisko rozwojowe i wychowawcze, bowiem - jak zauważa Helena Izdebska:

w rodzinie rozwijają się pierwsze wyobrażenia o własnym miejscu w życiu społecznym, w rodzinie kształtują się podstawowe cechy charakterologiczne, jak uczynność, obowiązkowość, krytycyzm i samokrytycyzm, potrzeba odczuwania własnej wartości i użyteczności społecznej, takt, delikatność, poczucie godności osobistej, albo - przy niewłaściwym klimacie wychowawczym - egoizm, pasożytnictwo, lekceważenie praw innych ludzi oraz powszechnie obowiązujących w danym kręgu kulturalnym zasad postępowania i współżycia^[3].

Wychowawcze wpływy rodziny nie podlegają z góry ustalonym przepisom. Każda rodzina dopasowuje się w sposób naturalny do pewnego stylu oddziaływań. Jest to wynik przyzwyczajeń, tradycji lub określonych determinacji losowych^[4].

Szereg ról i obowiązków spoczywających na członkach rodziny wpływa w dużej mierze na gromadzenie przez potomstwo pewnych doświadczeń. Ich nadmiar lub brak może mieć znaczący wpływ na kształtowanie się osobowości dzieci i wychowanie ich. Biorąc pod uwagę nabywanie przez dzieci określonych wiadomości i umiejętności rodzina nie ma możliwości zapewnienia im systematycznego i ciągłego rozwoju^[5]. Ma jednak tę przewagę nad placówkami oświatowo-wychowawczymi, iż daje poczucie bezpieczeństwa i względnej przynależności do siebie.

Przedszkole rozszerza i uzupełnia pracę wychowawczą rodziców, czasami przeprowadza konieczną korektę. Antonina Sawicka uważa, iż zadania przedszkola nie mogą ograniczać się do wychowania dziecka wyłącznie w określonych godzinach. Zadania te są znacznie szersze, bowiem obejmują te dziedziny życia, które mogą mieć nawet pośredni wpływ na kształtowanie młodego pokolenia. Na wychowanków przedszkola duży wpływ ma najbliższe otoczenie. W związku z tym wychowując dziecko należy równocześnie oddziaływać na rodziców i na tych, z którymi styka się ono na co dzień^[6].

W dobie pogoni dorosłych za pieniądzem niezbędne jest krytyczne spojrzenie na sytuację dziecka w rodzinie oraz na poziom kultury pedagogicznej rodziców i opiekunów. Umożliwi ono podjęcie celowych i skutecznych oddziaływań.

Współpraca przedszkola z rodzicami wynika z konieczności niesienia pomocy rodzinie w spełnianiu jej funkcji wychowawczych oraz z potrzeby ujednolicenia kierunku wpływu przedszkola i domu^[7]. Powinna mieć ona dość szeroki zakres i być nastawiona na dziecko. Zakres tej współpracy obejmuje:

działania prowadzące do zapewnienia warunków prawidłowego rozwoju dziecka;
inicjowanie poczynań pedagogicznych rodziców;
oddziaływanie na postawy rodzicielskie;
podnoszenie kultury pedagogicznej i poszerzanie wiedzy rodziców o rozwoju i wychowaniu w okresie dzieciństwa;
pomoc rodziców w ulepszaniu warunków przedszkola^[8].

Bogdan Suchodolski wysuwa następujące cele do realizacji w toku współdziałania domu rodzinnego i przedszkola, a mianowicie:

przygotowanie dziecka do życia w społeczeństwie,
uczynienie wartościową, każdej chwili w życiu^[9].

Realizacja tych celów ułatwi start dziecka w „przyszłość” oraz pozwoli uniknąć wielu kłopotów, między innymi w zakresie przystosowania się do współżycia w grupie (szkolnej, zawodowej, rodzinie) i użyteczności społecznej.

Zagadnieniem współpracy rodziny z placówką wychowawczo-opiekuńczą zajął się również Mieczysław Łobocki. Na kartach swej pracy Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania wysunął dość szczegółowe cele, a mianowicie:

uświadomienie rodzicom, iż wielostronny rozwój dziecka zależy od wspólnie realizowanych działań przez placówkę i dom,
wzmacnianie więzi emocjonalnej między nauczycielem i rodziną podczas wspólnie wykonywanych zadań,
umożliwienie dwukierunkowego porozumiewania się nauczycieli i rodziców na zasadzie demokratyzmu i partnerstwa,
wymiana opinii i spostrzeżeń,
sugerowanie rodzicom określonych form oddziaływań wychowawczych za pomocą których mogliby wydatnie pomóc swym dzieciom w nauce i zachowaniu,
ułatwienie nauczycielom zrozumienia stosunku wychowanka do swojej rodziny oraz jej oczekiwań wobec niego^[10].

Wobec powyższego „partnerzy współdziałania”^[11] powinni dążyć do:

usprawniania pracy wychowawczej z dziećmi (zdolnymi i trudnymi),
lepszego poznania poszczególnych wychowanków,
wzajemnego poznania i zrozumienia,
zjednania się i ujednolicenia form działania dla dobra dzieci^[12].

Ważnymi formami pracy wychowawczej z dziećmi są formy współdziałania z rodzicami. Sprawiają one, iż przedszkole nabiera otwartego charakteru, staje się mniej wyizolowane w środowisku, intensyfikuje rozwój swych wychowanków, szczególnie moralny, społeczny i intelektualny.

Rola rodziców w wychowaniu jest bardzo ważna. Umiejętnie prowadzone przez nauczyciela spotkania indywidualne czy zbiorowe mają wspomóc rodziców w ich działaniach na rzecz dzieci. Przeciwnikiem rad Platona i Fouriera, opowiadających się za częściowym lub całkowitym odizolowaniem dzieci od rodziców w celu stworzenia im równego startu był Mysłakowski. Pisał on, iż:

matka i ojciec - odpowiednio przygotowani i w odpowiednich warunkach - mogą dać zapas światła i ciepła na całe życie. Wychowanie rodzinne, jeżeli nie jest karykaturą i jeżeli nie jest ograniczone ciasnym egoizmem rodziców, jeżeli jest odpowiednio skompensowane przez czynniki społeczne - jest niczym niezastąpioną formą bytowania dziecięcego. Żadne żłobki, internaty itp. fabryki wychowawcze nie mogą mu zastąpić tej formy^[13].

Żaden świadomy pedagog nie pozwoli, aby cykl edukacyjno-wychowawczy prowadzony w placówce oświatowej nie był wspierany i kontynuowany w rodzinnym domu i odwrotnie. Cykl ten musi być między innymi oparty na jak najszerszej współpracy z osobami najbliższymi swojemu wychowankowi.

Stosowane formy współpracy przedszkola z rodzicami wypełniają różnorodne treści. Zależą one jednak od potrzeb środowiska, usytuowania placówki (miasto, miasteczko, wieś, osada...), charakteru pracy zawodowej rodziców, ich wykształcenia, zainteresowań. Najczęściej stosowane w przedszkolach formy przedstawiła w pracy poświęconej omawianej problematyce Ludmiła Weselińska:

zebrania ogólne składające się z dwóch części:
- I. część dla rodziców wszystkich dzieci,
- II. część dla rodziców dzieci z poszczególnych oddziałów,
zebrania grupowe z pedagogizacją prowadzoną przez nauczyciela lub np. psychologa, lekarza,
praca indywidualna wynikająca z inicjatywy nauczyciela lub rodzica,
kącik dla rodziców zawierający podstawowe informacje o placówce np. godziny przyjęć dyrektora, jadłospis, regulamin placówki, a także wiadomości o tym czego uczą się dzieci (wiersz, piosenka, tematyka), ekspozycja prac, propozycje zabaw, ćwiczenia itp.,
zajęcia otwarte dla rodziców - pozwalają zaobserwować dziecko w czasie zabaw i sytuacji edukacyjnych na tle rówieśników oraz uroczystości np. z okazji Dnia Matki, Dnia Kobiet,
Komitet Rodzicielski - współdziała z dyrekcją placówki i nadzoruje jego funkcjonowanie, wraz z gronem pedagogicznym odpowiada za realizację programu pracy przedszkola, może ingerować w sprawy wychowania dzieci zarówno w domu, jak i w przedszkolu. W związku z posiadanym funduszem może np. organizować wycieczki, dokonywać zakupów książek, zabawek itp.^[14]

Formy te przyczyniają się do poprawy stosunków między placówką a rodzicami oraz polepszenia warunków wychowania dzieci.

Właściwe wyniki wychowawcze warunkuje zgodność oddziaływań wychowania instytucjonalnego i naturalnego. Wśród stanowisk wychowawczych naturalnych rodzina ma szczególne znaczenie w rozwoju i wychowaniu dzieci w okresie wczesnego dzieciństwa. Stąd też wynika konieczność stałej i bliskiej współpracy przedszkola z rodzicami^[15].

W analizowanej literaturze nie napotkałam jednak na żadną formę współpracy przedszkola z rodziną czyli rodzicami i dziećmi jednocześnie. Do tej pory rodzice słuchali, rozmawiali, oglądali np. filmy, zajęcia, pracę dziecka, ale nie uczestniczyli i nie doświadczali osobiście tego, co dzieciom jest znane z codziennej aktywności w przedszkolu.

Od pewnego czasu nauczyciele podejmują próby włączania rodziców w życie przedszkola. Są to wspólne zabawy integracyjne między innymi, taneczne, z wykorzystaniem różnorodnych pomocy i rekwizytów, instrumentów, zgaduj-zgadule, teleturnieje, inscenizacje^[16]. Tego typu sytuacje mają jednak charakter zbyt okazjonalny.

Atrakcyjne formy współpracy przedszkola z rodzicami wzmacniają rangę placówki, wyrabiają dobrą opinię. Pozwala to na utrzymanie dobrej pozycji w środowisku, pozwala na zapewnienie miejsc pracy dla nauczycieli i miejsca zabawy oraz nauki dla dzieci.

Wybiórczo analizując artykuły zamieszczone na łamach czasopism pedagogicznych, wpisy na forach a dotyczące nowatorskich form współpracy przedszkola z rodzicami, zauważyłam, iż ich głównymi celami są:

uniknięcie likwidacji przedszkola, a tym samych zachowanie miejsc pracy,
uświadomienie rodzicom jak duży wysiłek wkładają nauczyciele w pracę z dziećmi,
stworzenie ośrodka edukacyjnego dla rodziców,
zdobycie środków na poprawę warunków pobytu dzieci np. zakup zabawek, gier i pomocy dydaktycznych.

W artykułach i wpisach nie porusza się zagadnienia bezpośredniego uczestnictwa rodziców w procesie edukacyjnym na terenie przedszkola.

Istniejącą w tym zakresie lukę postanowiłam wypełnić poprzez wprowadzenie do praktyki przedszkolnej warsztatów zabawowych jako dodatkowej formy współpracy przedszkola z rodziną, opartej na wspólnym działaniu, doświadczaniu i tworzeniu.

Praktyczny aspekt tego zagadnienia przedstawię w kolejnej części.

* * *

[1] M. Miksza, Żyć ale jak?, Oficyna wydawnicza „Impuls”, Kraków 1994.
[2] E.B. Hurlock, Rozwój dziecka, PWN, Warszawa 1961.
[3] H. Izdebska, Funkcjonowanie rodziny, a zadanie opieki na dzieckiem, Ossolineum, 1967.
[4] M. Łobocki, Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania, Nasza Księgarnia, Warszawa 1985.
[5] Tamże.
[6] A. Sawicka, Współpraca przedszkola z rodzicami, WSiP, Warszawa 1978.
[7] L. Weselińska, Współpraca przedszkola z rodziną i środowiskiem, [w:] M.Kwiatkowska (red.), Podstawy pedagogiki przedszkolnej, WSiP, Warszawa 1986.
[8] Tamże.
[9] B. Suchodolski, Wychowanie dla przyszłości, PWN, Warszawa 1968.
[10] M. Łobocki, Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania, Nasza Księgarnia, Warszawa 1985.
[11] Partnerzy współdziałania - według M.Łobockiego - to różni przedstawiciele szkoły (tu: przedszkola).
[12] Tamże.
[13] Z. Mysłakowski, Wychowanie człowieka w zmiennej społeczności, Książka i Wiedza, Warszawa 1964.
[14] L. Weselińska, Współpraca przedszkola op. cit.
[15] Tamże.
[16] I. Pokłońska, A. Włodarczyk, Bawimy się z rodzicami, „Wychowanie w Przedszkolu”, 1998, nr 7.

* * *

O autorce:

Magdalena Jan-Ander

Absolwentka Studium Nauczycielskiego i Kolegium w Zgierzu oraz Uniwersytetu Łódzkiego na kierunkuach wychowanie przedszkolne oraz pedagogika wieku dzieciecego. Ponadto terapeuta pedagogiczny. Nauczyciel przedszkola realizujacy swoje zadania z ogromnym zaangażowaniem i pasją a od 2002 r. dyrektor Przedszkola Miejskiego Nr 126 w Łodzi. Autorka metody współpracy przedszkola/szkoły z rodziną jaką są warsztaty zabawowe. Od listopada 2012 r. opiekun merytoryczny w wojwewództwie łódzkim oraz trener w projekcie "Eukacja fundamentalna w przedszkolu". Poza tym osoba poszukująca i otwarta na nowe doświadczenia, nadal podnosząca swoje kwalifikacje i doskonaląca swój warsztat pracy.

Aktualna ocena

Oceń

Podziel się

KOMENTARZE

Aktualnie brak komentarzy. Bądź pierwszy, wyraź swoją opinię

DODAJ KOMENTARZ

Zaloguj się albo Dodaj komentarz jako gość.