To druga książka z serii popularnych poradników edukacyjnych autorstwa dwóch czynnie zaangażowanych w wychowanie swych dzieci matek z Long Island - Adele Faber i Elanie Mazlish. Po sukcesie pierwszej książki „Wyzwoleni rodzice, wyzwolone dzieci” (1974r. seria żółta), w której amerykańskie autorki opowiedziały o osobistych doświadczeniach z dziećmi, teraz wyruszyły z wykładami i pogadankami objazdowymi po całych Stanach.

Listy czytelników, które otrzymywały z najróżniejszych zakątków świata z zapytaniami, w jaki sposób porady dotyczące wychowania wcielać w życie, stały się impulsem do opisania tego, co działo się na ich zajęciach. W ten sposób sześć lat później, w roku 1980 na podstawie cyklu warsztatów i szkoleń dla rodziców, powstała książka, „Jak mówić…” (seria niebieska), która stała się jednym z najlepiej sprzedających się na świecie poradników w dziedzinie wychowania.

Siedem przejrzystych rozdziałów obrazowanych dialogami i znakomitymi ilustracjami autorstwa Kimberley Ann Coe, przedstawia rozmowy wyjęte z naszych domów, zwykłe codzienne dyskusje i przykłady ich polepszania.

Pierwsze polskie wydanie pojawiło się w latach 90-tych, wznowiono je w 2001 roku już z polskimi akcentami. W naszym rodzimym wydaniu książka zawiera wiele przykładów z życia polskich rodzin i ich opinie na temat metod autorek. Przed drugim polskim wydaniem poradnika, były prowadzone warsztaty, na których rodzice z dziećmi pracowali według wskazówek autorek, przedstawiali scenki z podziałem na role, obrazowali każdą zasadę ćwiczeniami, przykładami i wskazówkami.

Faber i Mazlish wyjaśniają na wielu przykładach jak rodzice mogą radzić sobie z gniewem by dzieci nie stały się ich ofiarami, ukazują związek pomiędzy ufnością dziecka we własne siły a jego zdolnością do samoobrony, przedstawiają sposoby uwolnienia dzieci od grania ról, które są im narzucone przez rodzinę, szkołę, kolegów. Przypinając nieświadomie dziecku określone etykietki – bałaganiarza, lenia, złośnika jest duża szansa, że dzieci będą chciały nas w tym utwierdzać. Gdy dziecko już wejdzie w jakąś rolę, proces uwalniania go z niej jest skomplikowany i wymaga gruntownej zmiany postawy wobec dziecka.

Kolejna kwestia to poszanowanie uczuć dzieci, które dzięki okazywanej im empatii będą znacznie częściej zdolne samodzielnie rozwiązywać swoje problemy, stając się dużo bardziej odpowiedzialnymi i chętnymi do pracy. Straszenie, moralizowanie, rozkazy czy obwinianie nie pomogą w budowaniu dobrych relacji i atmosfery. Autorki apelują również by zrezygnować ze stosowania kar, gdyż w kochającej i akceptującej się rodzinie nie ma na nie miejsca. Proponują rodzicom zestaw zachowań pomagających dziecku zrozumieć winę bez uciekania do przemocy fizycznej bądź psychicznej, które budzą w dzieciach szereg tajonych negatywnych uczuć zaburzających prawidłowy rozwój emocjonalny.

Specjalistki w dziedzinie porozumiewania się rodziców z dziećmi przestrzegają przed wyręczaniem potomstwa w czynnościach, których wykonanie jest dla nas dużo łatwiejsze i szybsze, przez co odbieramy naszym pociechom zdolność do samodzielnego startu w dorosłość, która czeka je już za chwilę. Zasypujemy dzieci wieloma radami, nie dając im szansy pomyśleć i samodzielnie dojść do rozwiązania nawet najbłahszego problemu. Faber i Mazlish podpowiadają, co należy zrobić a z czym się wstrzymać, żeby zachęcić dziecko do samodzielności. To bardzo istotne by niepowtarzalne cechy osobowości każdego dziecka nie zostały przez nas zaduszone. Chwalmy nasze dzieci, gdyż dzięki pochwałom dziecko buduje szacunek do siebie. Chwalenie nie jest jednak procesem łatwym, podkreślają autorki, a nieumiejętnie udzielona pochwała może więcej zaszkodzić niż pomóc.

Lektura ta uświadamia nam, że w komunikacji z naszymi dziećmi mamy we krwi te same schematy zdań, które kierowali do nas rodzice i trzeba dużo wysiłku, samozaparcia i ćwiczeń żeby to teraz zmienić. Najpierw zacznijmy słuchać, co mówimy do naszych dzieci a później pracujmy nad jakością tych przekazów. Książka ta jest drogowskazem do opanowania trudnej sztuki porozumiewania się z dziećmi i z każdym człowiekiem.

Ewelina Adamczyk

Elaine Mazlish i Adele Faber to autorki popularnych książek edukacyjnych, które zdobyły duże uznanie wśród rodziców, nauczycieli i psychologów. Od prawie trzydziestu lat prowadzą na całym świecie seminaria i warsztaty, na których dzielą się swoim doświadczeniem pedagogicznym.

Seria książek o dzieciach Adele Faber i Elaine Mazlish;

Wszystkie tytuły wyszły nakładem poznańskiej oficyny Media Rodzina.

1. „Wyzwoleni rodzice, wyzwolone dzieci” (żółta)

2. „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły” (niebieska)

3. „Jak mówić do nastolatków, żeby nas słuchały. Jak słuchać, żeby z nami rozmawiały” (zielona)

4. „Rodzeństwo bez rywalizacji. Jak pomóc własnym dzieciom żyć w zgodzie, by samemu żyć z godnością"(ciemnozielona)

5. „Jak mówić, żeby dzieci się uczyły - w domu i w szkole” (czerwona)