Gdzie zamyka się najwięcej szkół?

Z danych ujawnionych przez kuratoria wynika, że likwidacje szkół  na największą skalę zostaną przeprowadzone w województwie mazowieckim. Docelowo planuje się tam zmniejszenie liczby szkół aż o 335 placówek. Dla porównania, na Śląsku likwidacji ulegnie 231 szkół, natomiast w województwie zachodniopomorskim zamkniętych zostanie 225 placówek. 


Na kogo MEN zrzuca winę?

To, kogo obarcza się winą za aktualny impas w polskim szkolnictwie, zależy od danej instytucji. Resort edukacji winy doszukuje się przede wszystkim w spadku liczebności uczniów. Zapaść demograficzna jest faktycznie zauważalna – w latach 2006 – 2011 liczba uczniów uczęszczających do szkół na różnych szczeblach edukacji zmalała o 1,1 miliona osób. Ponadto według resortu likwidacja szkół jest związana z reformą szkolnictwa zawodowego. 


Samorządowe dylematy

 

Gdzie indziej źródło problemu lokalizują samorządy. Gminy tłumaczą, że obowiązki oświatowe, które nałożyła na nie ustawa, są kosztowne, a pieniądze, które mogą przeznaczyć na ich realizację, nie są wystarczające. Tak więc jedną z głównych przyczyn zamykania szkół są powody ekonomiczne. Eksperci ze Związku Powiatów Polskich uważają, że samorządy zostały zmuszone do racjonalizowania wydatków. Dzięki temu, że samorządy nie muszą uzyskać zgody kuratorium na zamknięcie placówki oświatowej, mogą swobodnie decydować o likwidacji tych szkół, w których koszty edukacji jednego ucznia znacznie przewyższają średnie koszty edukacji w okolicznych placówkach.

Źródło: ricksblog.biz 

  

Prostym rozwiązaniem problemu nierentowności szkół jest przejmowanie placówek oświatowych przez stowarzyszenia i fundacje, jednak ten sposób nie jest wciąż zbyt popularny. Prawdopodobnie wiąże się to z niechęcią lokalnych społeczności do angażowania się w działania wymagające nakładów finansowych i czasowych, które dotychczas pozostawały obowiązkiem państwa. Inną przyczyną, dla której nie stosuje się procedury przejmowania szkół przez fundacje i stowarzyszenia jest wymóg prawny, który zakłada, że proces taki można przeprowadzić tylko w przypadku, gdy w szkole uczy się ponad 70 osób – zaś wiele z placówek przeznaczonych do likwidacji to bardzo małe oddziały szkolne, których liczebność nie przekracza poziomu ustanowionego w przepisach.


Negatywne skutki przestrzegania Karty Nauczyciela

Wśród przyczyn likwidacji szkół wymienia się również Kartę Nauczyciela. Ten dokument, który z założenia miał chronić interesy nauczycieli, stał się przyczyną poważnych problemów. Karta Nauczycieli określa bowiem wysokość zarobków, jakie przysługują nauczycielowi oraz wyznacza liczbę godzin zajęć dydaktycznych i naukowych, do której obowiązany jest pracownik placówki oświatowej. Te sztywne zasady sprawiają, że kształtowanie w elastyczny sposób polityki kadrowej  staje się niemożliwe. W wyniku tego 90% subwencji oświatowej zostaje przeznaczone na pensje nauczycieli, gdyż samorządy nie mają wpływu na ich wysokość, a w dodatku często są zmuszone dokładać w budżecie na cele edukacyjne nawet 60% całego budżetu. Samorządowcy uważają, że przepłacają za pracę nauczycieli, nie mając przy tym prawa wydłużyć im godzin pracy. 


Nauczyciele obwiniają rząd

Z punktu widzenia nauczycieli głównym winowajcą jest rząd. Rozumieją oni, iż dla gminy najprostszym sposobem zaoszczędzenia pieniędzy z budżetu jest zamknięcie szkoły, ale uważają, iż taki sposób postępowania samorządów jest wymuszony narzuconą regułą wydatkową samorządów. Reguła wprowadzona przez ministra Rostowskiego miała na celu zmniejszenie zadłużenia państwa poprzez zmniejszenie zadłużenia samorządów. Cel szczytny, ale mechanizm ten nałożył na samorządy konieczność szukania oszczędności poprzez blokowanie inwestycji oraz ograniczanie środków finansowych przeznaczanych na administrację, promocję, szkolenia, oszczędzanie na kulturze i oświacie poprzez mniejsze dofinansowanie szkół.


Edukacyjno-finansowy węzeł gordyjski?

Winnych złej sytuacji w polskim szkolnictwie jest z pewnością wielu, jednak nie należy się skupiać na szukaniu winnych, a na poszukiwaniu satysfakcjonującego wszystkie strony rozwiązania. Póki co szanse na znalezienie wyjścia z patowej sytuacji są znikome: nauczyciele bronią Karty Nauczyciela,  resort edukacji nie prowadzi zmian nad Kartą, a rząd nie zamierza rezygnować z reguły wydatkowej, składając cały ciężar podejmowania decyzji o likwidacji szkół na samorządy. Pozostaje nam mieć nadzieję, że jak najwięcej placówek uda się ocalić poprzez przejęcie ich przez fundacje czy też stowarzyszenia, bowiem póki co, jest to jedyne sensowne rozwiązanie.