Jak uwolnić własny optymizm?

Julian Piotr Sawiński, 20 Październik 16

Optymizm życiowy jest wrodzoną cechą ludzi. Czasem jednak słabnie. Są optymiści w różnych odmianach i pesymiści. Czy można przestawić swoje myślenie i zmienić swoje nastawienie do ludzi, pracy, uczenia się, uczniów w szkole i do życia w ogóle? Czy można umocnić swój optymizm? Ale po co? Czy nasi nauczyciele są optymistami?
 

Optymizm nauczycieli

Oto intrygujący artykuł pt. 6 kroków do optymizmu [2016¹] zawierający ciekawe i użyteczne rady - kroki postępowania prowadzące do wzrostu optymizmu. Autor pyta: Co zrobić, by szklanka była dla nas do połowy pełna? Właśnie: Co można zrobić, aby spojrzeć na ludzi bardziej życzliwie, patrzeć na świat bardziej przychylnym okiem i mieć nadzieję na życzliwość ludzi i lepsze jutro?

Optymizmu dodają niektóre rozmowy. Rodzajem dobrej rozmowy są rodzinne codzienne pogawędki. Pozwalają na ułożenie stosunków w rodzinie, a także w otoczeniu. Podobnie jest w pracy czy w szkole. Rozmowa będzie niosła pozytywne skutki, jeśli będzie grzeczna, wyważona, zachowa podstawowe kanony kultury. Jeśli będzie oparta o prawdę, artylerię rozumu i dowodów, argumenty merytoryczne, uzasadnienia i przekonywanie [2016²].

Optymiści mają lepiej, bo nie potrzebują specjalnych starań o nadzieję. Warto jednak pomyśleć o tym, jak wywierać wpływ na nasze nastawienie do ludzi i świata, także do szkoły, uczniów i edukacji. Jak przekonać uczniów pesymistów, że świat należy do życzliwych, dobrych ludzi? Warto zapytać: Jak przekonać, że warto myśleć? [2016³]. Artykuł jest upowszechniony na portalu czasopisma „Edukacja - Internet - Dialog” – www.edukacjaidialog.pl/blog. Takie myślenie jest jak smugi światła w szarości (fot. 1).
 

Optymizmu można nauczyć

Osoby z natury bardziej optymistyczne są zwykle bardziej pogodne, życzliwe i szczęśliwe. Psychologowie twierdzą, że nie oznacza to jednak, że ci, którym brakuje tej cechy, są skazani na czarnowidztwo. Uważają, że trzeba i można ćwiczyć w sobie nawyki myślowe, pozwalające na przyswojenie sobie optymizmu. Przekonują też, że to od nas samych zależy, jak będziemy patrzyli na świat, a także na swoich uczniów i szkołę. Życzę takiego podejścia do sprawy.

Okazuje się, co wynika z różnych badań, że pozytywne spojrzenie i dobre nastawienie przynoszą wiele korzyści indywidualnych i grupowych. Przecież ludzie, posiadający tę cechę, łatwiej radzą sobie ze stresem, trudnościami codziennego życia i problemami, rzadziej chorują, odnoszą więcej sukcesów oraz przede wszystkim żyją dłużej.

Oczekiwanie, że w szkolnym życiu spotkają nas same osiągnięcia, szóstki, przyjemności i wielkie sukcesy jest przecież naiwne i nierealne. Niektórzy twierdzą, że jeżeli człowiek nie wierzy w sens i powodzenie sprawy, czyli spodziewa się (świadomie oczekuje) niepowodzenia czy porażki, to najczęściej tak właśnie się stanie. Dlatego warto zapytać siebie samego:
 

1. Czy podejmując zadanie spodziewam się sukcesu czy porażki?
2. Czy znam metody i techniki, które pozwalają zwiększyć pozytywne nastawienie?
3. Dlaczego warto uśmiechać się do ludzi i pracować nad własną życzliwością?
4. Dlaczego trzeba rozumieć moc ludzkiego nastawienia? – Dlaczego? – Bo:
    

Badania pokazują, że utrzymywanie na swojej twarzy uśmiechu sprawia, że patrzysz na teraźniejszość i przyszłość z większą nadzieją.

[Charaktery – red., 2016⁴]

Optymizm pomaga zrozumieć

Optymiści cechują się pozytywnym nastawieniem. Są to osoby potrafiące słuchać innych i rozmawiać. Zwykle odczuwają z tego przyjemność. W praktyce to często właśnie dobre rozmowy służą zdobywaniu potrzebnych informacji, wiedzy i zrozumieniu danego zjawiska czy wydarzenia oraz rzeczywistości w ogóle. Wydaje się, że właśnie ten drugi element jest tu najważniejszy, bo rozumienie jako uchwycenie sedna sprawy jest fundamentem naszego uczenia się.

Oczywiście, rozmowy mogą być różne. Różne też mamy w tym zakresie doświadczenia. Rozmowa może być także jednostronna (dialog z samym sobą) i dwustronna (dwuosobowa). Obustronny dialog skłania do refleksji (autorefleksji), przemyśleń i pobudza do działań. To właśnie prawdziwy dialog pomaga zmienić swoje myślenie i nastawienie. Służy prezentacji lub wyjaśnianiu jakiejś sprawy lub złożoności problemu. Dialog pomaga zrozumieć.

Osobnym tematem jest nastawienie do siebie samego. Z pewnością rację mają ci, którzy twierdzą, że to właśnie rozmowa z drugim człowiekiem pozwala nam na zrozumienie innych ludzi oraz siebie samego. Jest to szczególnie ważne w edukacji i wychowaniu, które potrzebują prawdziwego dialogu. Szerzej jest o tym w artykule pt. Jak lepiej zrozumieć siebie? [2016⁵]. Warto przeczytać i sobie samemu odpowiedzieć na zawarte w nim pytania. Warto też powtarzać sobie, że ta nadzieja jest ważna.
 

Optymistyczne rady

Oto sześć pomysłów – zdaniem psychologów - na to, jak powoli zmieniać swój sposób myślenia [2016⁶]:
 

1. Znajdź dobre strony w każdej kłopotliwej sytuacji.
2. Otaczaj się pozytywnymi ludźmi.
3. Dawaj miłość, przyjmuj miłość, inwestuj w miłość.
4. Bądź realistą. Spodziewaj się zarówno wzlotów, jak i upadków.
5. Inspiruj się poprzez uśmiech i motywatory.
6. Przyswój sobie myśl, że nic w życiu nie jest ostateczne. 

Optymista myśli pozytywnie, ale jest realistą. Skupia się na jasnych stronach życia i pozytywnych aspektach każdego problemu czy sprawy. Gdy nauczyciel optymista, sprawdzając test sprawdzający uczniów postawi wiele ocen niedostatecznych, co jest jego porażką, to nie rozpacz go ogarnie, ale skoncentruje się na pomysłach, jak naprawić tę niezręczną sytuację. Skupi się na nowych pomysłach i zamiarach. Wykaże się inicjatywnością. Szerzej o jej znaczeniu jest w artykule pt. Jak uwolnić szkolną inicjatywność? [2016⁷]. Jest w najnowszej „Nowej Szkole”.

Optymista to przecież człowiek, który nie lekceważy czy ignoruje realne problemy. To osoba, która uwalnia własną pomysłowość i inicjatywność oraz zakłada poważne potraktowanie nowych zadań. W sytuacjach nieprzyjemnych, trudnych czy wręcz dramatycznych również dostrzeże promyki światła, jasności i nadziei. Skupi się na pozytywach, nie zaś na dramaturgii. Optymiści mają lepiej, bo znajdują nawet małe pozytywy. Wiedzą i wierzą, że po nocy przychodzi dzień, a po burzy słońce.

---------- 

[1] Red.: 6 kroków do optymizmu, www.charaktery.eu/artykuly – z 10.10.2016.
[2] Z. MŁYNARSKI, Kultura rozmowy w szkole, - www.naprawmy-edukacje.pl/2016/07/02/kultura - z 05.07.2016.
[3] J. P. SAWIŃSKI, Jak przekonać, że warto myśleć? ”Edukacja - Internet - Dialog” – www.edukacjaidialog.pl/blog - z 11.10.2016.
[4] Red.: 6 kroków do optymizmu, www.charaktery.eu/artykuly – z 10.10.2016.
[5] J. P. SAWIŃSKI, Jak lepiej zrozumieć siebie? ”Edukacja - Internet - Dialog” – www.edukacjaidialog.pl/blog - z 05.07.2016.
[6] Oprac. (ps) na podst. www.marcandangel.com
[7] J. P. SAWIŃSKI J. P., Jak uwolnić szkolną inicjatywność? „Nowa Szkoła” 2016 nr 7, s. 20-25.

* * * 

O autorze:
		dr Julian Piotr Sawiński Nauczyciel dyplomowany biologii i geografii, doktor nauk przyrodniczych, dydaktyk biologii, konsultant CEN w Koszalinie ds. informacji i innowacji pedagogicznych. Redaktor naczelny "Nauczycielskiej Edukacji". Nauczyciel Roku 1995 "Fundacji Innowacja" w Warszawie. Rzeczoznawca MEN ds. recenzowania podręczników i pomocniczych środków dydaktycznych do biologii i przyrody, egzaminator OKE z biologii, trener grupy 600 programu "Ocenianie w Nowej szkole". Organizator różnych kursów i warsztatów edukacyjnych dla nauczycieli. Autor ponad 850 publikacji edukacyjnych nt. edukacji i innowacji. Kierunkowe zainteresowania: ornitolog.
Tekst pierwotnie ukazał się w Biuletynie Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie "Nauczycielska Edukacja"