Jak nauczyciel - wychowawca mogą poradzić sobie z młodzieżą w trudnych sytuacjach?

Bogusław Śliwerski, 22 Luty 16

Zachęcam nauczycieli i studiujących pedagogikę czy na kierunkach nauczycielskich do zajrzenia na stronę multimedialnego portalu, który został uruchomiony w wyniku zakończonego projektu edukacyjnego pod kierunkiem prof. UAM dr. hab. Jacka Pyżalskiego w Poznaniu. Dotyczy on wychowawczych i społeczno-kulturowych kompetencji nauczycieli we współczesnych czasach. Nie jest to pierwszy tego typu projekt poznańskiego naukowca, który po raz kolejny udowodnił, że można - w wyniku międzynarodowej współpracy przygotować konkretne materiały metodyczne, ale pogłębione o refleksyjne, bo teoretyczne analizy i studia naukowców - zaproponować także naszym nauczycielom, edukatorom, wychowawcom, trenerom, terapeutom itp. interesujące filmy edukacyjne, prezentacje, karty ćwiczeń, itp., a także pomoce edukacyjne (monografię w języku polskim i angielskim).
 

Całość stanowi spójny komplet wiedzy na temat współczesnych problemów wychowawczych i kompetencji nauczycieli, którzy spotykają się na co dzień z różnego rodzaju zachowaniami, postawami czy opiniami wychowanków jako wymagających odpowiedniej na nie reakcji. Jak stwierdza na stronie projektu jego koordynator: Współczesna szkoła jest miejscem, gdzie skupiają się problemy socjalizacyjne młodzieży, w tym te związane z nowymi zjawiskami społeczno-kulturowymi, np. rozwój nowych mediów, globalizacja, popkultura. Do problemów takich należy wykluczenie, przemoc, uzależnienia. Nauczyciele muszą posiadać kompetencje, by sobie z nimi radzić. 

Jest to ciekawe w ostatnich latach spojrzenie na kwestię braku uspołecznienia wśród uczniów z perspektywy koniecznego dla ich (auto-)edukacji wartościowego i skutecznego procesu indywidualnego rozwoju. Trafnie autorzy tej publikacji łączą doświadczenia praktyczne z naukową analizą i rekonstrukcją najnowszych podejść teoretycznych do dyscyplinowania jako kategorii, która wcale nie musi być odczytywana jednostronnie, ideologicznie jako ucieleśniająca tylko i wyłącznie konserwatywną tradycję i koncepcje autorytarnego wychowania szkolnego dzieci i młodzieży. 

Z treści zgromadzonych tu artykułów wyłania się interesująca próba humanizacji i personalizacji procesu aktywizowania czy miejscami lub czasami koniecznego formowania karności wewnętrznej uczniów właśnie po to, by byli zdolni i świadomi zarazem tego, jak z świata heterotelii przechodzić ku autotelii, a więc jak z istot radarowo reagujących na komunikaty o ich niewłaściwych zachowaniach wznosić się ku własnej autonomii, a więc ku żyroskopowemu samosterowaniu rozwojem w zgodzie z istniejącym w społeczeństwie i państwie kanonem kulturowym i prawnym. 

Słusznie się zatem stało, że J. Pyżalski doprowadził projekt do końca przygotowując wraz z pracownikami Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu autorski kurs wraz z nowoczesnymi materiałami edukacyjnymi (multimedialny portal, podręczniki). Kurs ten uwzględnia praktyczne doświadczenia "islandzkiej szkoły" w obszarze metod wychowawczych (Polska Szkoła w Reykjaviku). Jego finalnym osiągnięciem jest właśnie materiał edukacyjny, który wykorzystują wykładowcy i trenerzy w pracy z nauczycielami oraz zawiera materiały samokształceniowe dla nauczycieli i wychowawców. 

Niniejszy projekt jest bardzo dobrym dowodem na to, że dobra teoria oświetla praktykę, a praktyka wzbogaca teorię. Dostęp do materiałów jest bezpłatny, gdyż cały projekt został sfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii, oraz środków krajowych. Był on także realizowany w działaniu Rozwój Polskich Uczelni oraz został sfinansowany ze środków Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego w ramach Mechanizmu Finansowego EOG.

Gorąco zatem polecam tę rozprawę zarówno nauczycielom, wychowawcom, opiekunom czy środowiskowym instruktorom, jak i rodzicom, bowiem można spojrzeć dzięki zamieszczonym tu tekstom z perspektywy głęboko humanistycznej na regulowanie zachowań społecznych dzieci, młodzieży i ich wychowawców.

O autorze:
		prof. dr hab. Bogusław Śliwerski Profesor nauk humanistycznych, pedagog. Ostatnio wydał m.in.: "Edukacja (w)polityce. Polityka (w)edukacji" (Kraków 2015); "Diagnoza uspołecznienia szkolnictwa publicznego III RP w gorsecie centralizmu" (Kraków 2013); "Szkoła na wirażu zmian politycznych. Bez cenzury" (Kraków 2012), "Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości" (Kraków 2012); "Klinika akademickiej pedagogiki" (2011); "Teoretyczne i empiryczne podstawy samowychowania" (Kraków 2010); "Myśleć jak pedagog" (Gdańsk 2010); "Współczesna myśl pedagogiczna. Znaczenia. Klasyfikacje. Badania" (Kraków 2009); "Problemy współczesnej edukacji. Dekonstrukcja polityki oświatowej III RP" (Warszawa 2009).
Tekst ukazał się pierwotnie na blogu autora pod adresem http://sliwerski-pedagog.blogspot.com