Czego uczy dobra szkoła?

Szymon Konkol, 11 Kwiecień 15

"Dobra szkoła niczego nie uczy..." - taką prowokacją rozpocząłem niedawno swoje wystąpienie na konferencji Centrum Dydaktyki Cyfrowej z cyklu "Spotkania w nowoczesnej szkole", która odbyła się we Wrocławiu. Pamiętam ciszę, która zapanowała po moich słowach a następnie zagorzały sprzeciw uczestników konferencji. Jak to "Dobra szkoła nie uczy"?
 

Zastanówmy się nad funkcją obecnej instytucji szkoły... Jaki jest cel istnienia szkoły w obowiązującym systemie edukacji? Powszechnie obowiązuje przeświadczenie że posyłając dziecko do szkoły oczekujemy, że zostanie ono czegoś nauczone w określonym czasie. Już samo to oczekiwanie pozbawione jest sensu... Człowiek nie może bowiem ZOSTAĆ NAUCZONY czegokolwiek, gdyż zgodnie z własną naturą SAM SIĘ UCZY, tego i tylko tego co jest mu potrzebne do przeżycia, co jest dla niego istotne w określonym momencie życia.

Jak wiadomo nie można zaprogramować umysłu człowieka jak wielofunkcyjnej maszyny a jednak cały system sprowadza się do zmuszenia ucznia do przyswojenia sobie odgórnie narzuconych treści w ściśle określonym czasie. I bez znaczenia jest tutaj rodzaj tych treści i ich praktyczna wartość w odniesieniu do okresu życia, indywidualnych zainteresowań czy predyspozycji jednostki.

Efekt takiego postępowania jest wszystkim znany. Dziecko uczy się w szkole wyłącznie sposobów by zapamiętać nieciekawe i często zupełnie zbędne treści zgodnie z obowiązującym terminarzem realizacji podstawy programowej. Dziecko zamiast samodzielnie poznawać otaczający świat utrwala nawyki unikania nieprzyjemnych konsekwencji swego "nieuctwa".

Podkreślam – dziecko podczas tego procesu nie uczy się tylko nabywa i utrwala nawyki. Ta różnica jest brzemienna w swych skutkach i w efekcie przenosi ciężar rozwoju intelektualnego z procesów poznawczych na odtwórcze. Zamiast wzbudzać zainteresowanie światem i indywidualną kreatywność dławi poczucie własnej wartości uzależniając percepcję swego miejsca w społeczeństwie od średniej arytmetycznej lub ważonej uzyskanych not. Jeżeli spojrzymy na szkołę przez ten pryzmat łatwo dostrzeżemy że zamiast UCZENIA – szkoła wyłącznie ODUCZA (uczenia się), zamiast edukować – tresuje...

Dzisiejsza szkoła to "szkoła przetrwania" kolejnych etapów edukacji by w efekcie wypuścić sformatowane, zgodnie z programem szczury gotowe do podjęcia wyścigu. Taka szkoła to społeczna patologia!

Szybkość i nieuchronność zmian zachodzących w życiu współczesnego człowieka nakłada na szkołę obowiązek wyposażenia młodego człowieka w umiejętności umożliwiające mu  budowę własnych, indywidualnych struktur logicznych. We współczesnym świecie sukces odnoszą wyłącznie jednostki kreatywne, łatwo dostosowujące się do postępu i zmiennych realiów otaczającego je świata. Aby sprostać tym wymogom konieczne jest wprowadzenie radykalnych zmian w koncepcji kształcenia.

Misją dobrej szkoły jest pobudzanie ciekawości światem, społeczeństwem, zawodem..., doświadczanie i indywidualne definiowanie a nie wyuczanie.

* * *
 

O autorze:
		Szymon Konkol  Nauczyciel dyplomowany,  magister pedagogiki, mistrz cukierniczy, wielokrotny laureat wyróżnień branżowych i edukacyjnych, inicjator oraz koordynator projektów edukacji zawodowej, w tym Małej Akademii Mistrzostwa Zawodowego (www.mamz.pl), autor subiektywnego bloga o edukacji EDUfabryka (www.edufabryka.blogspot.com) , współzałozyciel portalu społecznościowego Republika Edukacji (www.republikaedukacji.pl) oraz członek redakcji serwisu wolnej publicystyki edukacyjnej Nowy Model Szkoły (www.nowymodelszkoly.edu.pl). Pracuje jako nauczyciel zawodu w szkołach w województwie śląskim.