Wydatki państw członkowskich na edukację pod presją

Redakcja portalu, 07 Kwiecień 13 Dodaj komentarz Wyślij Drukuj

Jak wykazało badanie Komisji Europejskiej na temat wpływu kryzysu na środki przeznaczane na edukację od 2010 r., w ośmiu spośród 25 państw członkowskich odnotowano obniżenie inwestycji w edukację. Ponad pięcioprocentowe cięcia wprowadzono w Grecji, na Węgrzech¹, we Włoszech², na Litwie i w Portugalii, podczas gdy w Estonii, Polsce³, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii (Szkocja) odnotowano spadek o 1-5%. Jednocześnie pięć państw członkowskich zwiększyło swoje wydatki na edukację o ponad 1%: Austria, Dania, Luksemburg, Malta i Szwecja, a także niemieckojęzyczny obszar Belgii. Niemcy i Holandia nie przedstawiły danych za okres od 2010 r.

W innych państwach członkowskich występują różne tendencje wydatków; niektóre zwiększają swoje budżety, by w kolejnym roku je obniżyć i odwrotnie. Belgia (wspólnota francuskojęzyczna), Cypr, Finlandia, Francja, Irlandia, Łotwa, Słowenia i Wielka Brytania (Walia), jak również przyszły członek Unii – Chorwacja zwiększyły swoje budżety na edukację w latach 2010-2011, a następnie w latach 2011-2012 je obniżyły. Odwrotna sytuacja zaszła w Bułgarii, Czechach, Rumunii i na Słowacji, które wprowadziły cięcia w budżetach na edukację w latach 2010-2011, po czym zwiększyły je w następnym okresie. Budżet flamandzkiej wspólnoty Belgii był stabilny w obu okresach.

– To trudne czasy dla krajowych budżetów, ale musimy wypracować spójne podejście do publicznych inwestycji w kształcenie i szkolenie, ponieważ jest to klucz do przyszłości naszej młodzieży i długoterminowego zrównoważonego ożywienia gospodarczego. Jeśli państwa członkowskie nie będą odpowiednio inwestować w modernizację edukacji i doskonalenia umiejętności będziemy coraz bardziej w tyle za naszymi konkurentami na całym świecie i będzie nam trudniej rozwiązać problem bezrobocia osób młodych – podsumowała Androulla Vassiliou, europejska komisarz ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży.

W badaniu przeanalizowano finansowanie na wszystkich poziomach kształcenia, od edukacji przedszkolnej aż po szkolnictwo wyższe w 35 krajowych i regionalnych systemach edukacji. Wykazało ono, że w latach 2011 i 2012 płace i inne świadczenia nauczycieli zostały obniżone lub zamrożone w 11 krajach (w Bułgarii, Chorwacji, Estonii, Grecji, Hiszpanii, Irlandii, na Litwie, Łotwie, w Portugalii, na Węgrzech i we Włoszech). Płace nauczycieli stanowią ponad 70% środków przeznaczanych na edukację.

Cięcia doprowadziły również do ograniczenia kadry nauczycielskiej w dziesięciu państwach członkowskich (w Bułgarii, na Cyprze, w Estonii, Francji, na Litwie, Łotwie, w Portugalii, Rumunii, Wielkiej Brytanii i we Włoszech). Redukcja personelu była spowodowana nie tylko kryzysem, lecz również spadkiem liczby uczniów. Z drugiej strony, finansowanie szkoleń dla nauczycieli wzrosło w 18 krajach europejskich, co jest ważną zmianą, biorąc pod uwagę związek pomiędzy jakością nauczania i wynikami uczniów.

W większości państw wsparcie sektora publicznego dla uczniów i studentów, takie jak stypendia, pożyczki, czy też dodatki rodzinne nie zostało uszczuplone w latach 2011 i 2012. Osiem państw członkowskich (Austria, Grecja, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niemcy i Portugalia) oferuje specjalne wsparcie finansowe dla osób bezrobotnych i osób nisko wykwalifikowanych przeznaczone na poprawę lub odnowienie ich umiejętności. W większości przypadków inwestycje te są wyrównywane przez Europejski Fundusz Społeczny.

Badanie, zatytułowane „Finansowanie edukacji w Europie: skutki kryzysu ekonomicznego”, zostało przygotowane na zamówienie Komisji przez sieć Eurydice, która składa się z 40 biur krajowych znajdujących się w 36 krajach (27 państw członkowskich UE, Szwajcaria, Liechtenstein, Norwegia i Islandia jako członkowie strefy wolnego handlu (EFTA), oraz Turcja, Chorwacja, Serbia, Czarnogóra i była jugosłowiańska republika Macedonii) i skupia się na:
 

• kontekście gospodarczym
• sytuacji w wydatkach publicznych i budżetach krajowych w odniesieniu do edukacji
• tendencjach w zakresie finansowania zatrudnienia (wynagrodzenia i dodatki)
• budżetach krajowych na infrastrukturę edukacyjną i systemy wspierające
• najnowszych tendencjach w zakresie finansowania oraz na zmianach w polityce krajowej w zakresie finansowego wsparcia uczniów i studentów.

Analiza objęła Austrię, Belgię, Bułgarię, Chorwację, Cypr, Czechy, Danię, Estonię, Finlandię, Francję, Grecję, Hiszpanię, Holandię, Islandię, Irlandię, Łotwę, Litwę, Luksemburg, Maltę, Niemcy, Norwegię, Polskę, Portugalię, Rumunię, Słowację, Słowenię, Szwecję, Turcję, Węgry, Wielką Brytanię oraz Włochy. Niemcy i Holandia nie przedstawiły danych za lata 2010-2012. W przypadku Wielkiej Brytanii dane są dostępne dla Szkocji i Walii, ale nie dla Anglii i Irlandii Północnej.

Zmiany w budżetach na edukację na wszystkich szczeblach edukacji⁴, 2010-2012
(źródło: Eurydice)

Zmiany wynagrodzeń nauczycieli i dyrektorów szkół w wartościach bezwzględnych w sektorze publicznym, 2010-2012
(źródło: Eurydice)