O "kresce" na świadectwie raz jeszcze

Redakcja portalu, 14 Wrzesień 13 Dodaj komentarz Wyślij Drukuj

Miesiąc temu pisaliśmy o liście, jaki wystosował do Ministerstwa Edukacji Narodowej Rzecznik Praw Obywatelskich. W piśmie tym chodziło o ową „kreskę” stawianą w miejsce oceny w rubryce religia/etyka uczniom, którzy nie uczęszczają na lekcje religii, a nie organizuje się dla nich w jej miejsce zajęć z etyki. Interwencja RPO spowodowana była brakiem zadowalających rozwiązań w tej sprawie po przegranym przez nasze państwo procesie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka – Grzelak przeciw Polsce. Jak wiadomo, Trybunał orzekł, że Polska naruszyła zakaz dyskryminacji oraz wolność sumienia i wyznania. ETPC uznał także, że Polska nie zapewniając lekcji etyki dyskryminuje uczniów niewierzących. 

W odpowiedzi Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymał datowane na 12 sierpnia br. pismo wyjaśniające z ministerstwa. MEN stwierdza w nim, iż rząd polski przyjął stanowisko, że Trybunał w orzeczeniu w sprawie Grzelak przeciwko Polsce nie zakwestionował systemu organizacji religii i etyki w polskich szkołach ani możliwości postępów w nauce z tych przedmiotów, jak również możliwości wliczania ocen z tych przedmiotów do średniej ocen, zatem stwierdzone naruszenie ma przyczynę w złej praktyce placówek oświatowych, w których pobierał naukę skarżący, a nie w obowiązujących regulacjach prawnych. Uznano więc, że środki podjęte w tej sprawie powinny dotyczyć działań informacyjnych o charakterze zapobiegawczym, w szczególności przetłumaczenia i rozpowszechnienia wyroku w sprawie Grzelak przeciwko Polsce oraz przekazania kuratorom oświaty i dyrektorom szkół informacji dotyczącej zasad organizowania zajęć z etyki.

Poinformowano również RPO, że w marcu 2013 r. odbyło się w Ministerstwie Edukacji Narodowej spotkanie z przedstawicielami Sekcji Wykonywania Wyroków Sekretariatu Rady Europy, z udziałem reprezentantów Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Przedstawicielka Sekretariatu Rady Europy wyraziła na nim obawę, czy zaproponowane środki w sposób trwały wyeliminują przyczynę, mimo iż - jak przyznała - Trybunał nie wskazał dokładnie, jakie działania należy podjąć w celu wykonania wyroku w omawianej sprawie, a dobór środków mających wyeliminować przyczynę naruszenia należy do danego państwa. W tej sytuacji, stwierdzając, że zapewnienie zorganizowania zajęć z etyki stanowiłoby nadmierne obciążenie dla budżetu państwa, zasugerowała poszukiwanie rozwiązań alternatywnych, takich jak np. nauczanie etyki metodą e-learningu. W wyniku tej sugestii, Ministerstwo Edukacji Narodowej przyjęło harmonogram działań dotyczący wprowadzenia możliwości nauczania etyki metodą e-learningu w szkołach publicznych, w przypadku, gdy nie jest możliwe zorganizowanie zajęć z etyki w oparciu o dotychczasowe przepisy ze względu na zbyt małą liczbę chętnych.

Od wydania wyroku przez Europejski Trybunał Praw Człowieka minęły już trzy lata. A mimo to dostęp do etyki w szkołach wcale się znacząco nie powiększył. Rozpoczął się kolejny rok szkolny, a na lekcje etyki będą mogli uczęszczać tylko nieliczni uczniowie. W roku szkolnym 2012/2013 tylko 4,49% ze wszystkich szkół w Polsce zapewniało lekcje etyki. Poza tym wzór świadectwa nadal pozostaje ten sam. Ministerstwo Edukacji Narodowej planuje wprowadzenie do szkół nauczania etyki metodą e-learningu. Rozwiązanie to jest „już” na etapie koncepcyjnym, a z harmonogramu przygotowanego dla Sekcji Wykonywania Wyroków Sekretariatu Rady Europy wynika, że jego wdrożenie planowane jest dopiero na 2015 rok. O ile oczywiście nie będzie opóźnień...

Według Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, aby skutecznie wykonać wyrok sprawy Grzelak przeciwko Polsce, nie jest konieczne wprowadzanie nowych aktów prawnych. Wystarczyłoby wprowadzić zmiany do rozporządzenia z 1992 roku regulującego zasady organizowania lekcji etyki w szkołach.

„W tym kontekście tym trudniej zrozumieć opieszałość i niekonsekwencję polskich władz w kwestii udostępniania zajęć z etyki. Minęły już trzy lata od wydania wyroku, a wciąż jesteśmy w fazie koncepcyjnej. W państwie neutralnym światopoglądowo i religijnie szkoła powinna wspierać rodziców w wychowywaniu dzieci zgodnie z ich światopoglądem, dlatego konieczna jest realna alternatywa dla lekcji religii w szkołach” – mówi dr Adam Bodnar, wiceprezes HFPC.


/bozal/