Miażdżący raport o doradztwie zawodowym w szkołach

Redakcja portalu, 19 Wrzesień 13 Dodaj komentarz Wyślij Drukuj

Założone w 2007 roku przez prof. Leszka Balcerowicza Forum Obywatelskiego Rozwoju opublikowało niedawno analizę autorstwa swojej ekspertki Anny Patrycji Czepiel pt. „Dlaczego należy zwiększyć efektywność doradztwa zawodowego w polskich szkołach?”. Autorka poza przybliżeniem aktualnego stanu doradztwa zawodowego w szkołach w Polsce i w krajach w tej dziedzinie przodujących, udziela w niej także odpowiedzi na pytania dlaczego i w jaki sposób można ten bardzo nieefektywny w naszym kraju system pomocy młodzieży zmienić.

W polskim systemie edukacji uczeń po gimnazjum wybiera albo liceum ogólnokształcące, albo technikum lub szkołę zawodową, dodatkowo natomiast od 2013 r. uczniowie pierwszych klas liceów będą wybierać swoje wyspecjalizowane ścieżki edukacji. Wynika stąd, że w Polsce uczeń kończący gimnazjum powinien w ogólnym stopniu umieć określić swoje preferencje dotyczące przyszłości zawodowej. W liceach zaś doradztwo powinno mieć ogólny i intensywniejszy charakter przed wyborem specjalizacji, a po jej wyborze dotyczyć głównie zawodów związanych z obszarem wybranym przez ucznia. Badania wykazały, że szkolne doradztwo zawodowe jest efektywniejsze, jeżeli zostaje wprowadzone we wcześniejszym wieku oraz charakteryzuje się systematycznym programem.

Natomiast w polskim szkolnictwie, inaczej niż w wielu innych krajach, np. Finlandii, Szwecji, Islandii, Wielkiej Brytanii, na żadnym etapie edukacji nie kładzie się nacisku na zainteresowanie uczniów kwestią ich przyszłości zawodowej. W konsekwencji w przeprowadzonym w 2012 r. badaniu 52 proc. polskich uczniów nie potrafiło określić swoich planów związanych z przyszłością zawodową. Doradztwo zawodowe istnieje już w polskim systemie edukacji, jednak jego efektywność jest bardzo niska. Dlatego należy je odpowiednio zmienić dostosować do nowych warunków. 

Chodzi o to, żeby sposób nauczania – w którym dużą rolę powinno odgrywać doradztwo zawodowe – umożliwiał uczniom podjęcie rozważnych decyzji, umożliwiając m.in. sprecyzowanie konkretnych zawodów w danej dziedzinie wiedzy (co ma znaczenie nawet, gdy uczeń jest pewny swego ukierunkowania ścisłego czy humanistycznego) i wcześniejsze zapoznanie się ze specyfiką zawodu. Doradca powinien w swojej pracy skupić się na analizie predyspozycji i zainteresowań ucznia. Powinien on pomóc uczniom o sprecyzowanych zainteresowaniach humanistycznych lub ścisłych w wyborze konkretnych profesji, jakie chcieliby wykonywać czy kierunków, jakie chcieliby studiować. Po drugie, ma pomóc niezdecydowanym uczniom w wyborze takiego wykształcenia i zawodu, jaki ich interesuje, pasuje do ich predyspozycji i który będzie konkurencyjny na rynku pracy.


Komentarz Anny Czepiel do analizy: