Imię i nazwisko:
Adres email:

Poleć treść:


Edukacyjne możliwości jakie daje "mapa myśli"

Monika Anna Budnik, 24 Listopad 12 Dodaj komentarz Wyślij Drukuj

Azymut na abstrakcje

Autorka tego artykułu prezentuje wykorzystanie narzędzia edukacyjnego jakim jest „mapa myśli”. Forma wykorzystania tego narzędzia nie jest zarezerwowana tylko dla nauk humanistycznych lub społecznych ale sprawdza się także przy porządkowaniu wiedzy pojęć, definicji naukowych i potocznych. Wizualizacja tej metody sprzyja wykorzystaniu tego narzędzia w pracy i zwiększa skuteczność przekazu za pomocą obrazu – medialnego lub wirtualnego. 

Niezależnie od intencji jakimi kieruję się mentor przy wykorzystaniu mapy myśli, ma on przed sobą narzędzie jednocześnie proste ale i wymagające aktywności. Stąd jest narzędziem które znakomicie łączy interakcje z indywidualną pracą. Z jednej strony ekspozycja tego narzędzia oraz przedstawienie go przez mentora inicjuje kontakt z audytorium, z drugiej strony można mapę myśli konstruować w parach, w grupie lub indywidualnie. Powodzenie i mobilizacja uczestników do wytężonej pracy nad mapą myśli jest tu jednocześnie wyzwaniem dla edukatora, nauczyciela czy trenera. Z jednej strony mapa myśli porządkuje- pojęcia, wyobrażenia i relacje a z drugiej strony mobilizuje do nazywania uczuć, rzeczy, budowania rodzin słów czy rozwiązań. Poza tymi funkcjami narzucona zostaje w tym narzędziu dedukcja, kierująca budową mapy od naczelnego pojęcia będącego tematem wiodącym do szczegółowych gałęzi symbolizujących szczegóły.  Mapa myśli podobnie jak rozmowa z człowiekiem, może przebiegać w wersji moderowanej jak i swobodnej. 

Mobilizacja do stworzenia takiej swobodnej mapy myśli, może rozpoczynać się od pytania otwartego np. Z czym kojarzy Wam się współczesny świat?

W tym przypadku całkowita swoboda tkwi w kreacji i wyborze słowa trzonowego dla mapy myśli. Taka otwartość pozostawia dobór słów, zagęszczenie, wielość gałęzi każdemu z twórcy. W przypadku moderowanej mapy myśli trzonowe słowo rozpoczynające mapę myśli leży w centralnym punkcie kartki tym samym ograniczając i otwierając kierunek skojarzeniowy dowolny dla uczestników warsztatu. Nadanie kierunku tworzenia mapy myśli okazuje się trafne w  przypadku konieczności zrealizowania tematu lub poznania aspektów problematyki. 

Rysunek nr 1 poniżej prezentuje moderowaną mapę myśli. Wersja swobodna mapy różni się jedynie nie umieszczaniem słowa kluczowego i tym samym ta wersja dedykowana jest kreatywnym uczestnikom warsztatu. Zaskoczeniem może być tu wachlarz pojęć jaki zostanie zbudowany wśród różnych perspektyw poznawczych. 
 

 
Rys. 1 Mapa myśli standaryzowana-pusta    Rys. 2 Wypełniona mapa myśli 
mapa_mysli_1   mapa_mysli_2
Narzędzia: Duża kartka A4, kolorowe kredki lub długopisy. 
Zasada pracy: Wizualizuj własną mapę w głowię tak, by odzwierciedliła ona złożenie tematu zaczynając od najgrubszych gałęzi, kierując się ku rozgałęzianiu pojęć na coraz to bardziej szczegółowe. 
 
Co istotne standaryzacja mapy myśli, kieruje grupą lub osobami rozwijającymi poszczególne gałęzie owej mapy w zależności od słowa kluczowego. Wtedy to mapa myśli okazuje się narzędziem podsumowującym , sprawdzającym wiedzę, metodą na ewaluację. Nie narzucanie słowa kluczowego wskazuje na drugi sposób wykorzystania mapy myśli – może ona być ćwiczeniem projekcyjnym na wyobrażenia, stereotypy czy stan wiedzy udzielanej spontanicznie. O tym jak kreatywnie może zostać wykorzystane to narzędzie, czytelnik dowie się poniżej.


Biegun możliwości - 
czyli kiedy i jak korzystać z mapy myśli

Siła tego narzędzia leży zarówno w samodzielnym kreowaniu mapy myśli np. wizualizacji tego jak sobie wyobrażam wymarzoną rodzinę jak i swobodzie dopasowania tego narzędzia do uczenia się – indywidualnie lub w grupie. Te wyobrażenia tworzone indywidualnie gwarantują większe zaangażowanie, otwartość oraz chęć do obrazowania własnych emocji. W grupie, mapa myśli rozwija burzę mózgów, kreatywność ale wymaga też monitorowania szacunku do współrozmówców czy akceptacji konkurencyjnych pomysłów pojawiających się względem wypełniania mapy. Istota tego narzędzia sprowadza się także do taktu w prezentowaniu wyników. Bez apelacyjnie w kwestiach terapeutycznych dotykających głębokich emocji, przeżyć czy wspomnień zmuszanie do prezentacji efektów samodzielnie stworzonej mapy może okazać się barierą nie do pokonania. Jest też szansą na wypracowanie kompromisu wśród pojęć, które będą spójne dla grupy która taką mapę tworzy. 

Strach przed oceną nie sprzyja jednak ujmowania map myśli w  rankingi najbardziej rozbudowanych map myśli w przypadku porównania efektów pracy grupowej, bowiem perspektywy poznawcze potwierdzają jedynie złożoność postrzegania i skojarzeń a nie ich słuszność. Tutaj ocena przez różnice słów, znaczeń i spojrzeń staje się kluczem do analizy mapy myśli. 

Trafne okazuje się wykorzystanie mapy myśli w treningach menadżerskich, gdzie trzonem mapy myśli zostaję JA lub MOJA KARIERA - wtedy zarówno przymiotniki kariery obrazują obawy i sukcesy. Taki zbiór słów jaki zawierać może mapa akumulują się wokoło głównych gałęzi na które niejednokrotnie wskazują uczestnicy jak: praca, aspiracje, awans, ocena. Szczegółowe rozbudowanie tych gałęzi myśli prezentuje zarówno strach przed porażką jak i aspiracje do zajęcia intratnej pozycji.

Jak wskazują przytoczone przykłady perspektywa i zakres budowy mapy myśli, są równie istotne jak sygnał o trudnościach w znajdywaniu pojęć. Tego typu problemy wśród uczestników szkolenia mogą stać się początkiem ścieżki ku rozbudowie zbyt ograniczonej percepcji. Kwestie umiejętności i percepcji do dla domeny jednych nauk kwestia relacji pomiędzy naszym mózgowymi półkulami mózgu a dla innych nauk, dowód słuszności na społeczne możliwości przełamywania własnych oporów w pracy nie obarczonej stereotypami względem przyszłych efektów. Mapa myśli oparta na kreowaniu i zróżnicowaniu schematów myślowych wydaje się uwidaczniać tylko poznawcze mechanizmy jakim podlega człowiek. Relacja pomiędzy prawą i lewą półkulą jest bowiem relacją wymagającą pielęgnowania kompetencji płynących z obu półkul. Mapa myśli jest swego rodzaju pomostem pomiędzy prawym płatem odpowiadającym za wizualizację, zdolności manualne i wyobraźnię oraz lewą częścią mózgu zdominowaną przez  racjonalizację, werbalizację i analizę szczegółów. 

Należy pamiętać, że w kulturze czerpiącej z arabskich alfabetów a nie obrazkowych systemów komunikacji faworyzacja kompetencji lewej półkuli stała się standardem. W tym kontekście racjonalizm dominuje w wielu publicznych  sferach życia, spychając zdolności manualne jako te dodatkowe i równie dyskusyjne jak bezpieczeństwo przed oceną jakie daje orzeczona dysleksja.  

Dla świeżości spojrzenia na mapę myśli, niezbędne wydaje się korzystanie z epizodów przypominających o kompetencjach czerpanych z każdej strony umysłu. Dlatego też wykorzystywanie mapy myśli w trakcie warsztatów zarówno z menadżerami, młodzieżą jak i grupą na etapie wzajemnego poznania może okazać się efektywnym sposobem na wysiłek i zabawę w jednym. 
 
 
 O autorce:
dr Monika Budnik   

dr Monika Budnik, socjolog co bywa wykładowcą, trenerem, konsultantem, kierownikiem projektów pracującym w zespołach pracowniczych...< Cierpi na przewlekłe zainteresowania wieloma subdyscyplinami, zjawiskami i procesami, w których nie brakuje :refleksji nad ludzką pracą, konfliktów i zagadnień rozwoju. Doświadcza permanentnej potrzeby i presji - life long learning - zastanawiając się nad znaczeniem certyfikacji w życiu społecznym.

 
Bibliografia:
1. Buzan T.,(1999). Mapy twoich myśli: midmapping czyli notowanie interaktywne. Łódź: Ravi.
2. Sowiński R., Kamiński A. [opracowanie zbiorowe], (1999) , Techniki pracy umysłowej skrypt uczestnika kursu: techniki pamięciowe, szybkie czytanie, notatki nielinearne, koncentracja..: Poznań: DynaMind.
 
  

 

Podziel się
KOMENTARZE
foto

klamerka(Gość) z: http://www.klamerka.pl/1-1-boze,narodzenie.html, 18 Grudzień 15 12:21

Może w końcu zainteresuję się bliżej tym tematem.

DODAJ KOMENTARZ
Zaloguj się albo Dodaj komentarz jako gość.

Dodaj komentarz:



ZOBACZ TAKŻE
REKLAMA
SPOŁECZNOŚĆ
NAJNOWSZE ARTYKUŁY

Warszawska Liga Debatancka dla Szkół Podstawowych - trwa przyjmowanie zgłoszeń do kolejnej edycji

Redakcja portalu 29 Czerwiec 2022

Trwa II. edycja konkursu "Pasjonująca lekcja religii"

Redakcja portalu 29 Czerwiec 2022

#UOKiKtestuje - tornistry

Redakcja portalu 23 Sierpień 2021

"Moralność pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej lekturą jubileuszowej, dziesiątej odsłony Narodowego Czytania.

Redakcja portalu 12 Sierpień 2021

RPO krytycznie o rządowym projekcie odpowiedzialności karnej dyrektorów szkół i placówek dla dzieci

Redakcja portalu 12 Sierpień 2021


OSTATNIE KOMENTARZE

Wychowanie w szkole, czyli naprawdę dobra zmiana

~ Staszek(Gość) z: http://www.parental.pl/ 03 Listopad 2016, 13:21

Ku reformie szkół średnich - część I

~ Blanka(Gość) z: http://www.kwadransakademicki.pl/ 03 Listopad 2016, 13:18

"Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie"

~ Gość 03 Listopad 2016, 13:15

"Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie"

~ Gość 03 Listopad 2016, 13:14

Presja rodziców na dzieci - Wykład Margret Rasfeld

03 Listopad 2016, 13:09


Powrót do góry
logo_unii_europejskiej