Pożegnanie z paradygmatem?

Jarosław Pytlak, 21 Listopad 16 Dodaj komentarz Wyślij Drukuj

Przez ostatnie ćwierć wieku żywiłem granitowe przekonanie, że liberalna demokracja, która zawitała do Polski po upadku komunizmu, stanowi najlepszy możliwy wybór współczesnego społeczeństwa w perspektywie długich dziesięcioleci. Może nie „koniec historii”, jak wieścił Francis Fukuyama, ale coś niezwykle pozytywnego, a przez to rokującego stabilizację. Coś oczywistego, rozumiejącego się samo przez się – paradygmat życia społecznego.

Tymczasem na naszych oczach do głosu dochodzą ludzie prezentujący zupełnie inną wizję świata. Można nazywać ją nacjonalizmem, ksenofobią, powrotem do tradycji – jak zwał, tak zwał, jej istota sprowadza się do ograniczenia swobody działania i rozwoju jednostek, na rzecz interesu całych narodów, oczywiście definiowanego przez przejętych swoją misją trybunów ludu.

Paradoksalnie, odbywający się na naszych oczach tryumfalny marsz sił społecznych występujących przeciw liberalnemu porządkowi rzeczy, zawdzięczamy niezwykle liberalnemu i demokratycznemu zjawisku, jakim jest Internet. „Dopóki nie skorzystałem z Internetu, nie wiedziałem, że na świecie jest tylu idiotów” – stwierdził krótko przed śmiercią Stanisław Lem. Dzisiaj historia dopisuje do tej sentencji gorzkie uzupełnienie. Dzięki Internetowi szerokie masy społeczne zobaczyły z niezwykłą wyrazistością to, co stanowiło dotychczas domenę elit i zapragnęły tego samego dla siebie. Nie tylko dóbr materialnych, ale także prestiżu, poczucia własnej wartości. A elity przeżywają szok patrząc z jaką łatwością nowe deprecjonuje to, co wydawało im się święte i niezmienne.

Przenosząc powyższe na grunt edukacji powinno być nam łatwiej zrozumieć kolejne posunięcia władzy PiS. Dość zgodny chór głosów występujących w obronie gimnazjów i w ogóle dorobku oświatowego minionego dwudziestolecia, powtarza słuszne argumenty w jego obronie i nie może wyjść ze zdumienia, że władza jest na nie głucha. Tymczasem owa władza jest właśnie w trakcie rewolucji, czego zresztą w ogóle nie ukrywa. Zwalczanie liberalizmu zagnieżdżonego w systemie edukacji jest jednym z frontów tej wojny. Celem jest zniszczenie starych elit, przeżartych miazmatami liberalizmu i stworzenie nowego społeczeństwa. Argumenty dotyczące dobra dzieci wydają się racjonalne, ale w istocie nie mają żadnego znaczenia. One wypływają z ducha liberalizmu – ale ten jest już passé.

Jaki z tego wniosek? Że nie mamy do czynienia z żadną czkawką, ani paroksyzmem, ale z ogromną próbą sił, której wynik umebluje świat na kolejne dekady. Nie ma szans, żeby z tej walki wszyscy wyszli wygrani. Jeśli drogie są komuś ideały liberalizmu musi czynnie stanąć w ich obronie.

Staram się zrozumieć to, co zachodzi dookoła, jednak wciąż żywię przekonanie, że liberalne podejście do ludzi (w tym do nauczania i wychowania młodego pokolenia) jest najlepszym moim wyborem życiowym. Potrafię wskazać mnóstwo błędów ludzi, którzy tę wizję życia społecznego wprowadzali w naszym kraju i na świecie, ale jestem przekonany, że oferowana nam dzisiaj autorytarna alternatywa jest wyborem znacznie gorszym. W imię tego uważam, że trzeba walczyć o swoje przekonania.

Po pierwsze, krzewiąc je w szkole, tak jak dotąd, starając się wychować ludzi otwartych, życzliwych, odpowiedzialnych i aktywnych. Po drugie, manifestując otwarcie swój sprzeciw. Uważam, że każdy, kto chce, żeby jego dziecko mogło swobodnie rozwijać się, w duchu wolności i autonomii, powinien głośno sprzeciwiać się „reformie”, a właściwie rewolucji oświatowej, którą zamierza przeprowadzić rząd PiS. Nieważne, czy bezpośrednim powodem sprzeciwu będzie chęć obronienia gimnazjów, uchronienia nauczycieli przed zwolnieniami, obawa przed kumulacją roczników w przyszłym trzy- i równocześnie czteroletnim liceum, czy przekonanie, że polska szkoła nie jest „w ruinie”, o czym świadczą dobre wyniki testów PISA etc. Każdy pojedynczy argument w normalnej sytuacji można by poddać analizie „za” i „przeciw”. Ale sytuacja nie jest normalna. Całokształt posunięć obecnej władzy (co najmniej) w dziedzinie edukacji wymaga sprzeciwu.

Jeśli ktoś powie, że jest to walka dotychczasowych, skompromitowanych albo co najmniej nieskutecznych elit z siłami dobra, odpowiem mu, że czuję się elitą, mam poczucie misji społecznej, nie wstydzę się niczego, co robiłem przez całe swoje dorosłe życie i nie ma we mnie zgody na „dyktaturę ciemniaków”, którzy chętnie mianują się „siłami dobra”, a w istocie chcą być nowymi elitami, przy okazji z rewolucyjnym zapałem rujnując to, co zastali.

Świat zdaje się żegnać z liberalno-demokratycznym paradygmatem życia społecznego. Uważam, że warto stanąć w jego obronie.

* * *

 

O autorze:
		Jarosław Pytlak Magister biologii i pedagogiki. Od 1990 roku dyrektor Szkoły Podstawowej nr 24 STO (od 2007 Zespołu Szkół STO). Instruktor ZHP - harcmistrz. Autor wielu publikacji pedagogicznych, publicysta. Pasjonat sportu i turystyki. Zdeklarowany przeciwnik posłania 6-latków do polskiej szkoły. Pasjonat pisania, z czego wynika przedsięwzięcie wydawnicze „Wokół szkoły” i pomysł prowadzenia bloga.
Tekst ukazał się pierwotnie na blogu autora: www.wokolszkoly.edu.pl