Przygasający kaganek oświaty

Debiutująca właśnie w mediach akcja informacyjna nie powinna być dla nikogo zaskoczeniem. Od ponad dekady polskie szkolnictwo nieustannie zmaga się z coraz to nowymi reformami. Ich idea jest szczytna – mają modernizować polską oświatę, wychodzić naprzeciw potrzebom rynku pracy i edukacji, przygotowywać uczniów do wyzwań, jakie stawia przed nimi współczesny świat, wprowadzać polską edukację w sferę cyberprzestrzeni i dostosowywać ją do europejskich i ogólnoświatowych standardów. Tyle o ideach – górnolotnych, ale nierealnych.

W praktyce polskie szkolnictwo nigdy nie było i wciąż nie jest należycie przygotowane na wprowadzenie jakichkolwiek reform. Co więcej reformy te są opracowywane w oderwaniu od realiów współczesnej szkoły, w zbytnim pośpiechu i wprowadzane do szkół w wersji niedopracowanej i wadliwej. Nic więc dziwnego, że szybko na jaw wychodzą wady nowych programów, są poddawane krytyce i w efekcie w niedługim czasie wprowadza się do szkół ich poprawione wersje, równie wadliwe jak poprzednie.

 

 

Niereformowalne reformy

Ciężko znaleźć przykład reformy, która zostałaby opracowana w sposób przemyślany, przez grono specjalistów i kompetentnych osób, która zostałaby dokładnie skonsultowana z przedstawicielami grona nauczycielskiego, którą poddano by konsultacjom społecznym i która wreszcie zostałaby powszechnie uznana za dobry program i zaakceptowana społecznie. 

Z dużą krytyką ze strony środowiska nauczycielskiego spotkały się reformy wprowadzające do edukacji etap gimnazjum, skracające liczbę lat nauki w liceum do trzech, wielokrotnie zmieniana formuła nowej matury, liczne zmiany w podstawie programowej na wszystkich etapach nauki, wprowadzenie zblokowanego przedmiotu „przyroda” w szkole podstawowej, postanowienie o rozpoczynaniu nauki szkolnej przez dzieci w wieku sześciu lat, opcja tzw. ocen opisowych w nauczaniu początkowym. 

W ostatnich miesiącach wielkie emocje budzi reforma w sprawie nauczania historii, o wadze tego problemu świadczą liczne protesty nie tylko środowiska nauczycielskiego, ale też sprzeciw ze strony uczniów, rodziców oraz całego polskiego społeczeństwa. 

Jednym z nielicznych programów rządowych, przeprowadzającym reformę oświatową w sposób relatywnie poprawny jest „Cyfrowa Szkoła” -  program wprowadzany bez pośpiechu, etapowo, wsparty pilotażem i szeroko zakrojoną kampanią informacyjną. Aż szkoda, że trudno się doszukać więcej tego typu przykładów.


Ideał sięgnął bruku?

Obecnemu modelowi edukacji zarzuca się tłumienie w uczniach ich potencjału twórczego i indywidualności, wtłaczanie dzieci w schematyczne myślenie, uczenie szablonowego podejścia do rozwiązywania problemów zamiast pobudzania do samodzielnego myślenia. Coraz częściej można krytykę systemu edukacji znaleźć nie tylko w publikacjach specjalistów oraz w programach medialnych, ale też problem ten jest poruszany w wytworach polskiej kultury masowej.  

Szczególnie ostrej i dogłębnej ocenie system oświaty jest poddawany w popularnym polskim serialu „Ranczo”. Jego twórcy w piątym sezonie analizują szkolnictwo w Polsce i wytykają jego wszystkie wady – nadmierne skupianie się na teorii, nieprzyjazny sposób przekazywania informacji, niedostosowanie programu nauczania do wymagań współczesnego świata, brak przygotowania polskich uczniów do radzenia sobie z codziennymi sytuacjami. Serial w dowcipny i bardzo przystępny sposób pokazuje wiele niedociągnięć polskiej edukacji, ale też i podaje rozwiązania mogące pomóc oświacie wyjść w tego impasu. Ciekawe, czy zostanie ono choćby poddane pod rozwagę w rzeczywistości?


Czemu sprzeciwiają się przedstawiciele ZNP?

Tę potrzebę rozsądnych i mądrych zmian w edukacji dostrzegają przedstawiciele Związku Nauczycielstwa Polskiego, dlatego są przeciwni planowanym reformom w ich obecnym kształcie. Planowane reformy edukacji, przeciwko którym protestują nauczyciele,  mają dotyczyć wprowadzenia nowej podstawy programowej nauczania, nowych ramowych planów nauczania, zmian w kształceniu zawodowym i ustawicznym, wprowadzenia nowej formuły egzaminów zewnętrznych, nowych zasad udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej przez nauczycieli i zwiększenia stopnia biurokratyzacji szkół.


Wszystkie wady reformy

Podczas konferencji prasowej w Warszawie, która miała na celu propagowanie akcji „Koniec złych reform! Teraz!", prezes ZNP Sławomir Broniarz przytoczył wiele argumentów ilustrujących zasadność i potrzebę prowadzenia tej kampanii wspierającej nauczycieli. Oto najważniejsze zarzuty ZNP w stosunku do reform edukacyjnych wprowadzanych w Polsce, wymienione przez Sławomira Broniarza:

 

 

 

Marne szanse na zmianę sytuacji

Czy działania ze strony ZNP coś zmienią? Analizując dotychczasową historię zmian w polskiej oświacie, można pesymistycznie przypuszczać, iż niezależnie od protestów nauczycieli, uczniów, rodziców czy też całego społeczeństwa polskiego, reformy i tak zostaną wprowadzone. A potem po niespełna roku czy dwóch latach ich obowiązywania okaże się, że były kolejnym bublem oświatowym i w pośpiechu zacznie się wprowadzać kolejną reformę do reformy, równie nieudaną, jak poprzednia.