Opowiem wam o historii | Elżbieta Binswanger-Stefańska

Starożytni Grecy zaliczali historię, matematykę (którą nazywali geometrią), czy astronomię do sztuk, tak samo jak poezję, muzykę, taniec, teatr... Muza Klio patronowała historii i wraz ze swoimi siostrami należała do orszaku Apollina, boga piękna, prawdy i sztuki. Jej atrybutem był zwój papirusu lub pergaminu. Κλειώ, Kleiṓ, znaczy „Głosząca sławę”, „Sławiąca”, od gr. kléos, „sława”, kleíein, „wsławiać”. Była córką boga Zeusa i tytanidy Mnemozyne, uosobienia Pamięci. Uświetniała swoim śpiewem biesiady, zaślubiny, zabawy... Tak, opowiadanie o przeszłości, czy raczej opiewanie ludzkich dokonań, wyczynów herosów i heroin, było boską sztuką, którą tylko niektórzy posiadali. Najpierwszym i największym z nich był mityczny Homer, ślepy śpiewak, ojciec poezji epickiej.

Rok temu napisałam dla „Edukacji i Dialogu” tekst pod tytułem „Opowiem wam o matematyce” i faktycznie, opowieść o matematyce, to coś innego niż matematyka jako taka, która jest, najogólniej rzecz biorąc, zbiorem ścisłych reguł zapisanych symbolami, nie jest więc opowieścią. Była to rzecz o wielkich matematykach i ich osiągnięciach. Ale opowiadać o historii? Przecież historia w swej istocie jest opowieścią! To prawda, historia jest opowieścią o działaniach i wytworach ludzi w czasie. Jednak w szkołach bywa traktowana jak przekaz suchych dat i faktów, a nie opowieść o ludziach, których losy wpisane są w te daty i fakty. A przecież ci, którzy zajmowali i zajmują się zbieraniem i przekazywaniem historii, najwięksi spośród nich, to właściwie artyści, wielkie talenty. O nich będzie ta opowieść, o historii jako dziele sztuki i o jej najwybitniejszych twórcach, o tych ludziach, których świadectwa są dla nas bezcennym źródłem informacji i inspiracji, choć, jak to zwykł podkreślać Herodot, „Ojciec Historii”, podają, co słyszeli, ale wierzyć w to się nie musi.