Rezydencja wilanowska - wprowadzenie do wizyty | Konrad Pyzel, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Bogactwo wątków i inspiracji, które potrafimy dziś odczytać w rezydencji wilanowskiej, jest  przeważającej mierze wynikiem erudycji króla Jana III. Jego osobowość silnie oddziałała nie tylko na program treściowy i idee związane z tym miejscem, ale i na jego postrzeganie  przez kolejne pokolenia. Wilanów stał się – i jest do dziś – Monumentum Sobiescianum, pomnikiem chwały i osobowości tego wielkiego monarchy.

Ten silny związek Wilanowa z jego twórcą, Janem Sobieskim, ma swe źródło przede wszystkim w trzech faktach. Po pierwsze – rezydencja wilanowska została wybudowana praktycznie od podstaw, nie był więc monarcha ograniczony wcześniejszymi założeniami. Po drugie – Jan III zmarł właśnie w Wilanowie, w jednym z pałacowych pomieszczeń. Po trzecie wreszcie – i jest to prawdopodobnie najważniejsza okoliczność – epoka Jana III, której cienie przykrył blask wielkiego zwycięstwa w bitwie pod Wiedniem (1683), uznawana była za ostatni moment chwały i potęgi Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Bogata i oryginalna kultura jednego z największych krajów Europy znalazła wybitnego reprezentanta w osobie Jana Sobieskiego. Po jego śmierci, w zmierzchu potęgi kraju lśnił Wilanów blaskiem jego sławy, a złote tarcze umieszczone na pałacowej fasadzie nieprzerwanie odbijały promienie minionych triumfów.