Wielokąt niespełniony | z prof. Bogusławem Śliwerskim rozmawia Anna Raczyńska

Anna Raczyńska: Panie profesorze, od lat konsekwentnie twierdzi pan, że uspołecznienie oświaty to hasło, a jej demokratyzacja, to postulat. Naprawdę nic się nie zmienia?

prof. Bogusław Śliwerski: Jeśli się zmienia, to w złym kierunku. I nie jestem w tej opinii odosobniony. coraz częściej mówią o tym również socjolodzy. Profesor Ireneusz Krzemiński, w książce „Solidarność. Niespełniony projekt polskiej demokracji” pisze wprost, że etos pierwszej fali „Solidarności” został zdradzony. Po 25 latach transformacji polski system edukacyjny jest nadal niezwykle silnie scentralizowany. Mamy do czynienia z nową nomenklaturą, która ignoruje opinię publiczną i sama sobie przyznaje prawo do zastępowania społeczeństwa w definiowaniu tego, co jest, a co nie jest demokratyczne. Przecież w ciągu ostatnich dwóch lat, w ramach różnych inicjatyw rodzicielskich trzykrotnie podjęto starania o referenda ogólnokrajowe i za każdym razem zostały one przez władzę zablokowane. 


Anna Raczyńska: Władza samorządowa zachowuje się podobnie. Często zamyka szkoły wbrew opinii i interesom lokalnej społeczności.

prof. Bogusław Śliwerski: I to jest właśnie pochodna centralizacji oświaty. W Niemczech, w Szwajcarii, we Francji, gdzie władza zeszła w dół do różnego rodzaju rad regionalnych, wszystkie ważne kwestie oświatowe są rozstrzygane na poziomie lokalnym. Wspólnie też wywiera się presję na władzę centralną, by uzyskać większe nakłady na realizację przyjętych celów. Tymczasem w Polsce, MEN przerzuca na samorządy coraz więcej obowiązków, nie starając się o ich sfinansowanie. Samorządy znalazły się w pułapce. Spada na nie i cała masa zadań i całe odium odpowiedzialności za ich wykonanie. Jeśli gmina jest bogata, poradzi sobie. Większość jest jednak biedna i nie ma z czego dokładać.