Nauczyciel XXI wieku

W ostatnich dwóch dziesiątkach lat przeszliśmy od socjalizmu do demokracji, od pustych półek do typowego dla kapitalizmu nadmiaru produktów; teraz mozolimy się, jak się wyrwać z zaścianka kulturowego, by dorównać rozwiniętym krajom Zachodu; to problem nie tylko naszego kraju, ale też innych państw pokomunistycznych. Przed wyzwaniem stanęły systemy oświaty: jak tradycyjną szkołę, pamiętającą wiek XIX, przebudować, by zmieniając programy nauczania, wychowywać nowego mentalnie obywatela-pracownika, odpowiadającego na potrzeby społeczne XXI wieku. Bo nauczanie musi być rozumiane jako dążenie do stwarzania sytuacji, w których uczniowie sami będą mogli określać swoje potrzeby w zdobywaniu wiedzy.

Jednym z głównych wyzwań dla nauczyciela jest informatyzacja życia społecznego: komputer staje się podstawowym elementem wyposażenia szkoły. Przewiduje się, że już niedługo w klasach nie będzie tablicy, bo zastąpi ją monitor komputera na ławce każdego ucznia. W pracy nauczyciela ważną rolę odgrywa również umiejętność prawidłowego komunikowania się, a wraz z wejściem do Unii Europejskiej powstała konieczność nauczenia się również komunikacji międzykulturowej.  

Dokonujące się zmiany w świecie technologii i informacji zmieniają również charakter zapotrzebowania na kwalifikacje zawodowe. Obecnie wśród nauczycieli dominuje przekonanie, że im więcej ukończy się kursów, tym lepiej. Taka postawa prawdopodobnie wynika z potrzeby utrzymywania wizerunku profesjonalisty i może być istotną barierą w korzystaniu z pomocy metodyka.

W związku ze zmianą schematu myślenia w społeczeństwie wielu nauczycieli zmieniło swoje nawyki i przyzwyczajenia mentalne. Nauczyciel na miarę nowego tysiąclecia powinien być człowiekiem, do którego uczniowie mają zaufanie. Powinien być gotowy nie tylko do zademonstrowania swojej wiedzy uczniom, ale też do przekazania, w jaki sposób mogą ją zdobyć sami.

Powinien też okazywać chęć do pogłębiania własnej wiedzy. Powinno go stać na to, by przyjść do szkoły i powiedzieć: „Wczoraj zadaliście mi pytanie, na które nie potrafiłem odpowiedzieć. Ale dzisiaj mam już coś do powiedzenia na ten temat”. W ten sposób nauczyciel pokazuje swoim uczniom, że można zgłębiać jakiś problem na wiele sposobów. Czy nauczyciele są chętni, aby poszerzać swoją wiedzę? Na to pytanie powinien każdy z nich odpowiedzieć sobie indywidualnie.


Magdalena Celeban