Zamień papier na słowa

   Mimo postępów w organizacji i programach kształcenia zintegrowanego, panuje przekonanie, że w edukacji wczesnoszkolnej ciągle nie ma systemowych rozwiązań…

Rozwiązania są, jeśli chodzi o stronę prawną, bo funkcjonują podstawowe dokumenty i ustawy, ale wciąż noszą one tymczasowy charakter. Wynika to z?tego, że co pewien czas są zapowiadane zmiany, które następnie nie nadchodzą. Sytuację pogarsza niestabilny charakter rządów w Polsce, a wraz z tym zapowiadana i nierealizowana polityka edukacyjna. Myślę, że w takiej sytuacji każdy nauczyciel powinien się kierować własną wiedzą i ewentualnie zawierzyć autorom wybranych przez siebie podręczników i programów szkolnych.

Problemy edukacji wczesnoszkolnej biorą się przede wszystkim z braku jednoznacznego określenia profilu nauczyciela tego stopnia edukacji. Obowiązująca podstawa programowa jest zbyt ogólna, co powoduje, że każdy dodaje coś od siebie i w rezultacie wiadomości dominują nad umiejętnościami i doświadczaniem. Najnowsza propozycja podstawy programowej pogłębia ten niepożądany stan. Według profesora Krzysztofa Konarzewskiego ta podstawa programowa powinna jeszcze obejmować stopień wiedzy i umiejętności absolwenta; pozwoliłoby to nauczycielom i autorom podręczników skoncentrować się na dydaktyce, a nie na doborze treści. Podręcznik Ja i moja szkoła, mam nadzieję, wychodzi naprzeciw tym pomysłom i proponuje ograniczenie o jedną czwartą dotychczasowego materiału na rzecz jednego tygodnia w miesiącu bez podręcznika.

No właśnie. Nauczyciele narzekają na nadmiar treści w podręcznikach, ale sami dokładają od siebie kopiowane materiałów z innych źródeł…
Tłumaczą to brakiem w podręcznikach odpowiednich ćwiczeń. Więc wymyślają sami te dodatkowe ćwiczenia i wtedy się okazuje, że nie starcza czasu na wszystko, a przede wszystkim na swobodną rozmowę z dziećmi. Myślę, że zamiast zadawać dzieciom kolejne ćwiczenia na papierze, nauczyciele powinni przygotowywać uzupełniające ćwiczenia słowne. Rozmawiając z?dziećmi, można bowiem uczyć i gramatyki, i ortografii, i matematyki. Nauczyciel nie powinien w swoich działaniach zastępować czy uzupełniać podręcznika, ale ofiarować dzieciom to, czego nie zapewnia żaden podręcznik – własną osobę. Inaczej mówiąc: więcej słów niż papieru.

Przede wszystkim trzeba zmienić sposób kształcenia nauczycieli. Niezbędne jest wzmocnienie ich wiedzy psychologicznej. Chociaż i warsztat metodyczny nauczycieli pozostawia wiele do życzenia. Zainteresowanie nauczycieli warsztatami rozwijającymi ich kompetencje psychologiczne jest ogromne. Ciągle widzę niedosyt treści z tej dziedziny.

Nauczyciele pracujący z podręcznikiem Ja i moja szkoła oraz Domowniczkiem przekonali się, jak wielkie możliwości tkwią we współpracy nauczyciela z rodzicami. Ich wkład w proces edukacji własnych dzieci jest bezcenny. Mądrzy nauczyciele, współpracując z rodzicami, mogą zapewnić dzieciom doskonały model oddziaływań wychowawczych. Mam nadzieję, że wiele nowych inicjatyw zarówno ze strony szkoły, jak i rodziców zaowocuje wzrostem znaczenia tej współpracy. Drogą do tego jest dialog: rozmawianie, słuchanie, ale i instruowanie i przestrzeganie ustalonych zasad. Uczyć innych, ale i uczyć się od innych; wywiązywać się ze zobowiązań i egzekwować je od innych. Szanując odmienność dzieci i rodziców, nie należy zapominać o kształtowaniu szacunku dla siebie. Mam taką receptę na popołudniowe spotkanie z rodzicami: szukać wspólnych celów, które pozwolą zamienić papier na słowa.

  Rozmawiał