Teatr w edukacji wczesnoszkolnej

Aktywność twórcza jest naturalną potrzebą biologiczną dziecka. W młodszym wieku szkolnym dziecko cechuje potężna potrzeba ekspresji wymagająca od wychowawcy dostarczenia środków do jej realizacji.

Edukacja teatralna umożliwia wykorzystanie naturalnej skłonności dziecka do naśladownictwa i zabawy, a także aktywności emocjonalnej i ruchowej. Sprzyja rozładowaniu napięcia i energii, przynosi radość i satysfakcję. Pozwala na stymulowanie aktywności pojedynczego dziecka przez wzmacniane w nim poczucia własnej wartości. Ułatwia wyrównywanie dysproporcji rozwojowych. Ma się przyczynić do urozmaicenia realizowanych treści nauczania zintegrowanego. Teatr ma być zabawą, przyjemnością, pomysłem na spędzenie wolnego czasu.

Kierując się takimi przesłankami, postanowiłam poszerzyć zakres swojej pracy pedagogicznej i wychowawczej o działalność kółka teatralnego prowadzonego w ramach zajęć pozalekcyjnych i opartego na programie autorskim. Kółko teatralne prowadzę systematycznie z uczniami klasy drugiej i trzeciej.

Praca z zespołem teatralnym umożliwia zrealizowanie następujących celów i zadań:

• integracja uczniów oraz zacieśnienie koleżeńskich więzi,
• pobudzanie uczniów do działań artystycznych (rozwijanie zdolności aktorskich, recytatorskich, plastycznych i tanecznych),
• rozwijanie umiejętności czystej, poprawnej wymowy, właściwej modulacji głosu, jego siły poprzez ćwiczenia dykcyjne, oddechowe i ruchowe,
• wyrażanie uczuć i stanów emocjonalnych poprzez gesty, ruch, mimikę,
• wyzwalanie w uczniach możliwości kreacyjnych przez zabawy ogólnorozwojowe, gry dramowe, krótkie inscenizacje,
• rozwijanie umiejętności pracy w zespole, odpowiedzialności, rzetelności,
• pobudzanie uczniów do aktywnego uczestnictwa w życiu szkoły,
• rozwijanie pozytywnych cech charakteru, takich jak życzliwość, otwartość, szacunek dla pracy i innych,
• rozwijanie poczucia odpowiedzialności osobistej i grupowej, samodyscypliny,
• dostarczanie radosnych przeżyć emocjonalnych i estetycznych,
• nabywanie swobody i otwartości w kontaktach z ludźmi, przezwyciężanie nieśmiałości,
• wzmacnianie miłego i zabawnego nastroju oraz rodzinnej atmosfery przepojonej miłością i szacunkiem dla najbliższych,
• przygotowanie do odbioru dzieł sztuki teatralnej, filmowej, telewizyjnej itp.,
• wzmacnianie poczucia własnej wartości i poczucia wartości wynikającej z przynależności do zespołu,
• kształcenie pamięci mechanicznej i logicznej,
• rozbudzanie wyobraźni uczniów,
• angażowanie rodziców do współpracy - pomoc w przygotowaniu strojów i dekoracji.

Praca w kółku teatralnym pozwala też przywracać właściwą rangę językowi ojczystemu i krzewić kulturę żywego słowa.

Bardzo istotny jest odpowiedni dobór tekstu, który powinien odpowiadać stopniem trudności i tematyką zainteresowaniom uczniów. Uczniowie klas początkowych łatwiej opanowują role rymowane. Pracę nad sztuką rozpoczynam od głośnego przeczytania (przeze mnie) tekstu i wspólnego omówienia treści oraz charakterystycznych cech postaci. Następnie pojawia się trudny moment przydziału ról. Przydzielając role, kieruję się możliwościami pamięciowymi i interpretacyjnymi uczniów.

W dalszej kolejności ćwiczę z dziećmi wyraziste czytanie tekstu ze zrozumieniem, ze staranną intonacją. Od samego początku zabiegam, by siła głosu nabierała mocy scenicznej. Pracuję nad intonacją i interpretacją roli. Równocześnie wypróbowujemy sposoby poruszania się i przemieszczania poszczególnych postaci. Pod koniec przygotowań prawie wszyscy znają cały tekst na pamięć i w sytuacjach awaryjnych mogą się nawzajem zastąpić.

Każde dziecko ma możliwość zaistnienia w grupie i odczucia, że jest ważne. W zajęciach teatrzyku biorą też udział dzieci z wadami wymowy, nadpobudliwe i nieśmiałe. Nikomu nie mówię, że nie ma predyspozycji aktorskich. Staram się każde dziecko dowartościować. Teatrzyk jest doskonałym miejscem, w którym można się wyzbyć kompleksów, braku pewności i gdzie zdobywa się poczucie własnej wartości. Tu również ćwiczy się dbałość o poprawną wymowę.

Nasz teatrzyk nosi nazwę "Figielek". Wystąpienia przed publicznością (dziecięcą i dorosłą) zawsze cieszą się powodzeniem i uznaniem. Duże zaangażowanie przejawiają rodzice, którzy pomagają w przygotowywaniu strojów, rekwizytów, a także dekoracji. Za każdym razem są widoczni w naszym szkolnym teatrze. Przedstawienia sprawiają im wiele radości, są źródłem głębokich emocji. W pierwszym semestrze bieżącego roku szkolnego udało mi się przygotować kilka inscenizacji.

Pierwszy występ odbył się już we wrześniu na scenie przygotowanej na wolnym powietrzu podczas festynu parafialnego, który odbywał się w naszym osiedlu. Uczniowie wystawili inscenizację pt. "Porady wróżki Dobrej Rady". Z przedstawieniem tym wzięliśmy udział w przeglądzie teatralnych dziecięcych grup artystycznych pod hasłem "Scenażeria", który odbył się w grudniu w Samorządowym Centrum Kultury w Mielcu. Inscenizację pt. "Jacek, Wacek i Jesień" obejrzeli uczniowie klas 0-III w dniu pasowania pierwszoklasistów na uczniów naszej szkoły. Była to miła niespodzianka dla młodszych kolegów, a także ich rodziców. Podczas wieczoru andrzejkowego zorganizowanego przez samorząd uczniowski naszej szkoły wystawiliśmy inscenizację pt. "Uczniowie wróża Andrzeja".

Kolejny występ odbył się podczas klasowego spotkania opłatkowego z udziałem rodziców uczniów klasy drugiej. Wtedy zaprezentowaliśmy przedstawienie pt. "Szopka szkolna". To samo przedstawienie pokazaliśmy uczniom całej szkoły i ich rodzicom podczas prezentacji klas na ogólnoszkolnym zebraniu rodzicielskim w styczniu.

Uroczyste spotkanie z babciami i dziadkami uczniów klas I-III z okazji Dnia Babci i Dziadka uświetniliśmy inscenizacją pt. "O babci, wilku i kolorowych czapeczkach". Wystąpienia przed publicznością są ukoronowaniem długiej, mozolnej, ale satysfakcjonującej pracy wszystkich uczestników.

Jadwiga Janczar
Mielec