Wychowanie - wspólny trud rodziny i szkoły
Według Z. Putkiewicza trudności wychowawcze to wszelkiego rodzaju czynniki wewnętrzne i zewnętrzne utrudniające prawidłowe zachowanie się dziecka. Doprowadzają one do zaburzeń niezgodnych z obowiązującymi normami współżycia społecznego i do zaburzeń poprawnych układów w stosunkach społecznych. Można je podzielić na dwie kategorie: indywidualne - związane z zaburzeniami powstałymi we wczesnej ontogenezie i ogólnym rozwojem jednostki i środowiskowe - związane z funkcjonowaniem rodziny i szkoły.
W obrębie pierwszej kategorii ważne jest życie płodowe dziecka. Jak wykazują liczne badania, na rozwój płodu mają wpływ zachowania i choroby matki w tym okresie. Nie bez znaczenia są także uwarunkowania genetyczne oraz przebieg porodu. Największe trudności wychowawcze pojawiają się w czasie dojrzewania biologicznego i umysłowego.
Budowanie własnej tożsamości przez dziecko w tym okresie jest bardzo trudne. Młodzi ludzie przez cały czas stają przed koniecznością dokonywania różnych wyborów, podejmowania określonych decyzji, których sens nie zawsze jest dla nich jasny i oczywisty. Dlatego też miotają nimi sprzeczne uczucia, emocje i myśli. Szukają własnego miejsca w rodzinie, w szkole i w społeczeństwie oraz własnego systemu wartości.
W kontaktach z rodzicami dzieci marzą o akceptacji w wielu sprawach, docenianiu ich osiągnięć, zaufaniu im, tolerancji dla ich zainteresowań. W rodzinie dziecko szuka oparcia i motywacji do działań, pragnie być kochane i chce być partnerem w rozmowach. Nie chce być przedmiotem, lecz podmiotem. Prawidłowe funkcjonowanie rodziny może zapobiec w dużym stopniu trudnościom wychowawczym.
Młodzież szuka stylu
W szkole, w której pracuję, spotykam młodych ludzi rozwiniętych intelektualnie i fizycznie, zwróconych całą osobowością do świata. Nic dziwnego, że kipią energią. Poszukująca i niecierpliwa młodzież często nie daje się trzymać w ryzach. Trudno ją zdyscyplinować w godzinach lekcyjnych, a jeszcze trudniej w czasie wolnym, gdzie staje się niezrozumiałym, chaotycznym żywiołem. Młodzież szuka własnego stylu, własnych zdań, własnych autorytetów. Czy je znajduje? Jaka jest w tych poszukiwaniach?
Często zagubiona w świecie dorosłych, zakompleksiona i zamknięta w sobie. Młodzi ludzie generalnie mają bardzo duże problemy z komunikacją, porozumiewaniem się zarówno z rówieśnikami, jak i z rodzicami oraz nauczycielami. Trudności te wynikają z faktu, że prawie nikt tak naprawdę z nimi nie rozmawia i nie potrafi ich wysłuchać, pomóc w rozwiązaniu problemów.
Szukają więc środowiska, które je zaakceptuje i wysłucha. Mogą się wtedy pojawić trudności wychowawcze związane ze złą decyzją, z przynależnością do nieformalnych grup, które rządzą się własnymi zasadami i systemem wartości. Bywa, że wkraczają na drogę przestępstwa.
Sekty są wielkim niebezpieczeństwem, rokrocznie ginie w nich dużo młodych ludzi. Refleksja w rodzinie nad tym, dlaczego tak się stało, przychodzi zbyt późno. Tylko znikomy procent młodzieży ponownie odnajduje się w kręgu rodzinnym. Trudności wychowania zawsze mają konkretną przyczynę, o czym powinni wiedzieć rodzice i nauczyciele. Rodzina jest podstawową komórką społeczeństwa i na niej spoczywa obowiązek wychowania dziecka. Gdyby rodzice więcej czasu poświęcali swoim pociechom, a nie obarczali odpowiedzialnością za trud wychowania szkołę - nie byłoby tylu niepożądanych zachowań dzieci.
Rodzina i szkoła nie mogą funkcjonować niezależnie od siebie w procesie wychowania. Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy z konieczności współpracy ze szkołą. Bardzo często się zdarza, że dom i szkoła nie znają się wzajemnie, nie rozumieją potrzeby i konieczności zbliżenia się do siebie. Skutki wzajemnej izolacji tych dwóch środowisk prowadzą do zaniedbań wychowawczych, z reguły dla dziecka szkodliwych. Rodzina i szkoła mogłyby uniknąć wielu trudnych sytuacji, gdyby było między nimi współdziałanie nastawione na poznanie zachowań dziecka w obydwu środowiskach. Gdy rodzina i nauczyciele znają warunki jego życia, problemy kolegów - wówczas oddziaływanie wychowawcze jest łatwiejsze.
W wyniku wieloletnich własnych spostrzeżeń i przemyśleń oraz na podstawie doświadczeń rodzinnych i pedagogicznych sformułowano następujące wnioski i sugestie pomocne w zapobieganiu trudnościom wychowawczym:
Rodzice - realizują swoje powinności macierzyńskie i ojcowskie przez:
- stworzenie dobrej i ciepłej atmosfery rodzinnej,
- okazywanie pozytywnych uczuć; dziecko musi być kochane przez rodziców,
- stosowanie właściwych metod wychowawczych,
- ocenianie osiągnięć dziecka i pozytywne motywowanie do dalszej pracy,
- interesowanie się nauką dziecka i utrzymywanie kontaktu ze szkołą,
- stworzenie odpowiednich warunków do nauki i wypoczynku,
- poznanie środowiska rówieśniczego, w którym przebywa dziecko nie tylko na terenie szkoły, ale także poza nią,
- rozmawianie z dzieckiem na interesujące tematy; pomoc w rozwiązywaniu napotykanych trudności,
- partnerstwo w rozmowach,
- tolerancję dla zainteresowań dziecka.
Nauczyciel - jako autorytet osobowy i zawodowy:
- wykazuje się bardzo dobrą znajomością programów nauczania,
- umiejętnie i zrozumiale przekazuje wiedzę,
- stosuje właściwe metody i formy pracy na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych.
- sprawiedliwie i obiektywnie ocenia,
- budzi i rozwija zainteresowania i uzdolnienia uczniów,
- organizuje stałe spotkania z rodzicami w celu rozbudzania w nich poczucia współodpowiedzialności za wychowanie dzieci,
- organizuje zajęcia psychoedukacyjne na temat podstawowych reguł współżycia społecznego,
- przejawia miły, ciepły i serdeczny stosunek do uczniów,
- traktuje uczniów podmiotowo,
- pomaga uczniom z rodzin patologicznych.
Irena Makaruk
Biała Podlaska
Warszawska Liga Debatancka dla Szkół Podstawowych - trwa przyjmowanie zgłoszeń do kolejnej edycji
Redakcja portalu 29 Czerwiec 2022
Trwa II. edycja konkursu "Pasjonująca lekcja religii"
Redakcja portalu 29 Czerwiec 2022
Redakcja portalu 23 Sierpień 2021
Redakcja portalu 12 Sierpień 2021
RPO krytycznie o rządowym projekcie odpowiedzialności karnej dyrektorów szkół i placówek dla dzieci
Redakcja portalu 12 Sierpień 2021
Wychowanie w szkole, czyli naprawdę dobra zmiana
~ Staszek(Gość) z: http://www.parental.pl/ 03 Listopad 2016, 13:21
Ku reformie szkół średnich - część I
~ Blanka(Gość) z: http://www.kwadransakademicki.pl/ 03 Listopad 2016, 13:18
"Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie"
~ Gość 03 Listopad 2016, 13:15
"Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie"
~ Gość 03 Listopad 2016, 13:14