Jak dbamy o zdrowie?

Jednym ze sposobów wyposażenia dzieci w opisane umiejętności w naszym przedszkolu stały się zajęcia profilaktyczne, do których prowadzenia zainspirowała nas książka A. Kołodziejczyka i E. Czemierowskiej Spójrz inaczej i zawarty w niej program, którego celem jest …taki wpływ na dziecko, aby radziło sobie lepiej, bez nadmiernego napięcia z rozwiązywaniem problemów których dostarcza mu życie, aby rozumiało siebie, umiało współżyć z innymi i potrafiło również znajdować w samym sobie oparcie w trudnych sytuacjach.

Tu mała dygresja odnosząca się do wprowadzanej reformy szkolnictwa. Nauczycielki przedszkola, znając trudności adaptacyjne małego dziecka, mają możliwość trzeźwej oceny sytuacji sześciolatka umieszczonego w szkole - miejscu zatłoczonym, hałaśliwym, mało estetycznym, "niedopasowanym". Zdają sobie sprawę, że wprowadzana reforma, ignorując realia, pozbawia dziecko w wieku przedszkolnym niezbędnego komfortu psychicznego. Na ołtarzu oszczędności finansowych składa się tu potrzeby i możliwości małego człowieka. Marnuje się przy tym całą dotychczasową bazę i wykształconych odpowiednio pedagogów.

 Z programem zajęć profilaktycznych zapoznałyśmy się na szkoleniowej radzie pedagogicznej. Mimo iż program jest skierowany do dzieci nieco starszych, wspólnie z radą pedagogiczną podjęto decyzję o realizacji elementów tego programu w naszym przedszkolu. Realizowaną tematykę usystematyzowano w następujące bloki tematyczne:"Moja rodzina", "Nasze uczucia", "Dbamy o zdrowie".

Zajęcia prowadzono za pomocą metod i form proponowanych przez autorów programu, lecz dostosowanych do psychicznych i fizycznych możliwości dzieci w wieku przedszkolnym. Realizacja tego programu pozwoliła również na poszerzenie zakresu współpracy z rodzicami, którzy chętnie włączyli się do niej. Autorzy wychodzą bowiem z założenia, iż zajęcia w tym programie powinny wychodzić poza salę przedszkolną, rozciągać się na rodzinę i środowisko, w którym dziecko przebywa.

Na zebraniu ogólnym we wrześniu rodziców poinformowano, iż w przedszkolu będą prowadzone zajęcia profilaktyczne. Każde zajęcie z tego cyklu było poprzedzone (lub zakończone) listem skierowanym do rodziców. Rodzicom umożliwiono obserwowanie zajęć, a także czynny udział w nich; dzięki nim w miłej atmosferze razem z dzieckiem tworzyli wspaniałe albumy rodzinne lub przeżywali wspólnie różne uczucia. Możemy powiedzieć, iż rodzice naszych dzieci okazali się wspaniałymi partnerami i sojusznikami w realizacji tego programu. A oto scenariusz jednego z zajęć profilaktycznych przeprowadzonych w naszym przedszkolu.

Temat: Zwracamy uwagę na to, co wkładamy do ust.

Cele:

Uczenie się nazywania i rozróżniania produktów jadalnych i niejadalnych - szkodliwych dla zdrowia

Uczenie się, jak z nimi postępować, kogo zapytać?

Materiały pomocnicze

Wiersz "Lekarstwa" W. Feber, produkty jadalne i niejadalne do demonstracji: mleko, lekarstwo, zapałki, gwoździe, słodycze, proszek do prania, tabletki, płyn do mycia naczyń, klej, jabłko oraz nożyczki, kolorowy papier samoprzylepny, organy, grzechotki, gra dydaktyczna opracowana przez nauczycielkę naszego przedszkola pt. "Sam rozpoznaję substancje jadalne i niejadalne", pojemniki plastikowe z oznaczeniami, a) usta rozchylone, co oznacza "jadalne", b) usta zaciśnięte, co oznacza "niejadalne", niebezpieczne.

1. Demonstracja

   Dzieci słuchają recytowanego przez nauczycielkę wiersza

   W. Feber "Lekarstwa":

   W aptece można kupić krople,
   co naprawiają serce, syrop na kaszel
   i zastrzyki przepisane na recepcie.

   Pigułki, draże, plastry, proszki,
   bandaże, maść - jednym słowem
   to wszystko, czego trzeba chorym.

   Lecz gdybyś wszystkie witaminy
   zjadł nagle zamiast leguminy.

   Gdybyś się rozsmakował w drażach
   nie przepisanych przez lekarza
   lub wypił płynów zapas spory
   nie używany do tej pory,
   to byś dopiero był chory.

   Następnie za pomocą pytań nauczycielki, dzieci dochodzą do odkrycia problemu, który jest przedmiotem tych zajęć, a mianowicie, iż wokół nas znajdują się produkty jadalne i niejadalne - trujące.
    

   
    
2. Poszerzenie problemu

   Nauczycielka, odwołując się do doświadczeń dzieci, zachęca je do zabawy, w której będą segregowały zgromadzone produkty w odpowiednio oznaczonych pojemnikach. Nauczycielka wybiera jedno dziecko, które będzie pełniło rolę matki lub ojca, staje na środku i wybiera inne, które rozpoczyna grę. Gdy przychodzi kolej na poszczególne dzieci, one wstają, podchodzą do stolika z produktami, wybierają jeden i objaśniają, co to za produkt (można podyskutować). Następnie zwracają się do dziecka grającego rolę matki lub ojca i pytają: "Mamo, czy mogę to zjeść?"

   Jeżeli mama mówi, że tak, wówczas dziecko wkłada produkt do pojemnika oznaczonego rozchylonymi ustami; jeżeli odpowiada: "Nie, niebezpiecznie jest to jeść", dziecko wkłada produkt do odpowiedniego pojemnika. Pozostałe dzieci w tym czasie powtarzają dwuwiersz: "Najpierw pytamy, potem do buzi wkładamy".
    

3. Utrwalenie omawianego problemu

   Wykorzystanie gry dydaktycznej opracowanej przez nauczyciela pt. "Sam rozpoznaję substancje jadalne i niejadalne". Nauczycielka przygotowuje grę dla każdego dziecka (może być także jedna gra dla wszystkich dzieci). Grę dydaktyczną stanowią białe kartoniki z naklejonymi kolorowymi figurami i plansza, która zawiera ruchome, otwierane okienka z takimi samymi figurami, jak te, które znajdują się na białych kartonikach. Pod nimi zostały umieszczone ilustracje z różnymi jadalnymi i niejadalnymi produktami. Zasady gry polegają na tym, że dzieci losują kolejno odpowiednie kartoniki i odszukują na planszy okienka z tą samą figurą co na wylosowanym kartoniku. Otwierają odpowiednio oznaczone okienko i muszą określić, czy odkryty produkt jest jadalny, czy nie i jak należy z nim postąpić.
    

4. Zakończenie zajęcia

   Nauczycielka odczytuje list skierowany do rodziców:

   Drodzy Rodzice! Wasze dziecko uczestniczyło dziś w zajęciach dotyczących rozpoznawania produktów jadalnych i niejadalnych, tych, których nie wolno wkładać do ust. Samodzielnie wykonało kilka naklejek, które ma umieścić w domu na tych artykułach, których nie powinno się brać do ust. Naklejki przedstawiają zaciśnięte usta. Proszę pomóc dziecku w znalezieniu rzeczy, które powinny być oznaczone. Będzie to także sposobność do uświadomienia konieczności przechowywania tych rzeczy z dala od dziecka. Dziękuję za pomoc i życzę przyjemnego naklejania. Nauczycielka Waszego Dziecka.

   Dzieci wykonały naklejki przedstawiające zamknięte usta, które posłużą do oznaczenia produktów niejadalnych w domu. Poszczególne elementy zajęć były przeplatane zabawami ruchowymi z muzyką, w których wykorzystano organy oraz samodzielnie wykonane przez dzieci grzechotki. Zabawom ruchowym towarzyszyła piosenka pt. "Witaminki".

   Osobowość przedszkolaka jest strukturą dającą się łatwo modelować i kształtować. Wiele doświadczeń, z którymi dziecko się w tym wieku styka, jest pierwszymi, przez co zostają mocno utrwalone. Niech więc nawyki związane ze zdrowiem będą przekazywane we właściwy sposób, a z pewnością w przyszłości zaowocują pozytywną postawą dziecka wobec własnego zdrowia i uchronią je przed podejmowaniem niewłaściwych decyzji.

Joanna Kawalec
Miasteczko Śląskie